Voedselverlies: de vloek van de vuilbak
Voedselverlies is een hot topic. Het was onder andere het thema van de landbouwbeurs in Libramont van afgelopen weekend. En dat heeft zo zijn reden: een derde van het voedsel dat wereldwijd geproduceerd wordt komt niet in onze maag terecht. Dat is veel, te veel. Maar wat is voedselverlies, en waarom belanden zoveel perfect eetbare producten in de vuilbak?
25 juli 2016
Voedselverlies is een hot topic. Het was onder andere het thema van de landbouwbeurs in Libramont van afgelopen weekend. En dat heeft zo zijn reden: een derde van het voedsel dat wereldwijd geproduceerd wordt, komt niet in onze maag terecht. Dat is veel, te veel. Maar wat is voedselverlies, en waarom belanden zoveel perfect eetbare producten in de vuilbak?
Facts & figures
Als voedsel dat voor menselijke consumptie bedoeld is, om welke reden dan ook, verloren gaat, spreken we van voedselverlies. Wereldwijd gaat dat om 33 procent van het geproduceerde voedsel. In de Europese Unie wordt er jaarlijks 90 miljoen ton aan voedselverliezen en nevenstromen geproduceerd. Nevenstromen zijn bijvoorbeeld pitten, schillen en beenderen die niet voor menselijke consumptie bedoeld zijn. Als er niets verandert, zal dat getal tegen 2020 oplopen tot 126 miljoen ton.
En ook Vlaanderen heeft geen al te goed rapport. Een gemiddeld Vlaams gezin gooit jaarlijks zo’n 36 tot 55 kg voedsel in de vuilbak. De optelsom voor alle Vlaamse huishoudens: 116 000 tot 168 000 ton voedsel dat jaarlijks wordt weggegooid. Dat ‘afval’ komt op verschillende plaatsen terecht: de composthoop, de GFT-container, het restafval of als hapje voor de hond of de kippen. Fruit belandt het vaakst in de vuilbak (in termen van gewicht). Daarna volgen brood, groenten, zuivelproducten en bereide gerechten.
1,3 procent van het restafval bestaat uit ongeopende verpakkingen. Zuivelproducten zoals melk worden het vaakst ongeopend in de vuilbak gegooid. Bij 25 procent van die verpakkingen was de houdbaarheidsdatum van de producten nog niet overschreden toen ze werden weggegooid.
Maar de consument is lang niet de enige schuldige in dit verhaal. In elke schakel van de voedselketen worden tonnen eetbare producten verspild:
Wat moet dat kosten?
Er zijn verschillende redenen waarom we onze voedselverspilling moeten proberen te beperken. Een van de meest voor de hand liggende is het feit dat eten op de tafel geen vanzelfsprekendheid is voor een groot deel van de wereldbevolking. Door minder voedsel verloren te laten gaan, kan de toegang die mensen in nood hebben tot voedsel verbeterd worden. Zowel bij ons als in de rest van de wereld.
Het produceren van voedsel dat we niet eten, legt onnodige druk op ons ecosysteem. Voor Vlaanderen komt de klimaatimpact van voedselverlies neer op 466 000 tot 673 000 ton CO2 per jaar. Het duurzamer maken van de voedselketen kan onze planeet dus een groot plezier doen.
En last but not least, waarom ons spaarvarken niet gelukkig maken? Gezamenlijk gooien alle consumenten jaarlijks gemiddeld 475 miljoen euro in de vuilbak. Voor een gemiddeld gezin is dat zo’n 209 euro per jaar. Daar kan je al eens mee naar de solden gaan.
De een zijn afval..
…is de ander zijn brood! Er zijn gelukkig wel oplossingen voor onze afvalberg. Voedselverliezen en nevenstromen kunnen voor andere doelen gebruikt worden dan menselijke consumptie. De cascade van waardebehoud bepaalt waarvoor de producten geschikt zijn. Bovenaan die ladder staat het vermijden van afval, maar als dat niet kan, wordt het product gebruikt als dierenvoeding. Nog lager op de ladder staat bijvoorbeeld het gebruik als grondstof voor andere producten.
De overheid heeft de laatste jaren heel wat geïnvesteerd in het zoeken van oplossingen. In de Ketenroadmap Voedselverlies 2020 staan alle 57 initiatieven die de overheid samen met verschillende partners heeft uitgewerkt om het gezamenlijk voedselverlies tegen 2020 met 15 procent te verminderen.
Maar ook particulieren willen hun steentje bijdragen. Joran Vuye uit Ronse is zo’n man met een plan. Onder het motto: ‘een banaan hoeft niet krom te zijn om lekker te smaken’ startte hij het bedrijfje ‘Re-fruit’. Hij sluit contracten af met lokale fruit- en groentetelers om hun producten te kopen die niet mooi genoeg zijn voor de supermarkt. Een asymetrische aardbei bijvoorbeeld, of een wortel die creatief is geweest in zijn manier van groeien. Smaakt even lekker en een leuke extra: het is vriendelijk voor je portemonnee!
Ga voor minder
Kan je zelf iets doen? Zeker! Hier zijn alvast enkele tips:
- Gebruik een boodschappenlijstje, dan koop je niet te veel.
- Bewaar voedsel op een correcte manier. Denk aan het first in, first out-principe!
- Gebruik een recept als je kookt en schat de portiegroottes goed in. 34 procent van de mensen kookt meer dan nodig.
- Bewaar en hergebruik restjes.
- Ken het verschil tussen THT (ten minste houdbaar tot) en TGT (te gebruiken tot). THT producten zijn op hun best tot aan de aangegeven datum, maar blijven daarna nog wel geruime tijd geschikt voor consumptie.
