Uit de oude doos: elitair bezoek op Agribex

Volgende week (3-8 december 2013) is het Agribex, het Brusselse landbouwsalon. Het paradijs voor liefhebbers van veel paardenkracht onder de motorkap, veel mechanische snufjes en veeprijskampen. In de beginjaren lokte het landbouwsalon vooral een elitair publiek. Ze kwamen in maatpak, mooi afgewerkt met buishoed, bolhoed of gewone hoed, en in dit geval met regenscherm als wandelstok.

Vandaag is de beurs één van de meest gerenommeerde landbouwmachinebeurzen in Europa. Ze gaat al honderd jaar mee en heeft vele waters doorzwommen. Wat begon als een elitair onderonsje van grootgrondbezitters, groeide uit tot een leuke daguitstap voor vele duizenden plattelandsbewoners. Nu de landbouw steeds sneller specialiseert, richt ze zich vooral tot de professionele actoren in de land- en tuinbouwsector.

Enkele weetjes:

• Het fenomeen van de landbouwbeurs vond zijn oorsprong in de problematiek van de landbouwcrisis. Een meer wetenschappelijk onderbouwde landbouwproductie en een toenemende mechanisatie leken de oplossing. De overheid wilde die kennis en machines promoten via tentoonstellingen.

• De eerste tentoonstellingen in de Verenigde Staten dateren al uit de tweede helft van de 18de eeuw. Groot-Brittannië volgde snel. De Royal Highland Show in Edinburg werd voor het eerst georganiseerd in 1784.

• De 'fairs' hadden een hoog kermisgehalte, met ploegwedstrijden en schaapscheerkampioenschappen. Veel boeren kwamen op deze exposities voor het eerst in contact met ronkende motoren en enorme locomobielen.

• Middenin de crisisjaren 1840-1850 organiseerde de Belgische overheid de eerste Grande Exposition d'Agriculture te Brussel (24 tot 26 september 1847). Buitenlandse fabrikanten waren er (nog) niet bij. Het initiatief werd herhaald in 1848 maar viel daarna stil. Er vonden wel kleinschalige tentoonstellingen plaats, meestal georganiseerd door lokale landbouwcomités.

• Heel wat beurzen bleven elitaire bijeenkomsten, waarbij de prijzen voor de knapste stier of mooiste azalea tussen de organiserende genootschappen werden verdeeld.

• In 1909 werd de Société de Mécanique et Industries Agricoles opgericht, met als hoofddoel een jaarlijkse tentoonstelling te organiseren in de hoofdstad. Het Brusselse landbouwsalon was geboren! In 1909 tekenden al een honderdtal constructeurs present voor zowat 5.000 kapitaalkrachtige bezoekers. Daarmee was het landbouwsalon van bij de start een succes. 

• Het landbouwsalon kreeg er na de Eerste Wereldoorlog een publiekstrekker van formaat bij: de nationale veeprijskampen worden vanaf 1924 samen met de Brusselse beurs georganiseerd. Vóór 1936 vond het salon plaats in het Jubelpark, erna in de Eeuwfeestpaleizen.

• Een betere mobiliteit en een grotere aandacht van de vakpers zorgde ervoor dat de belangstelling van exposanten en bezoekers vanaf de jaren 1950 sterk toenam. Ook gewone plattelandsbewoners kwamen de sfeer opsnuiven, niet zelden in groepsverband. De organisatoren speelder hier bewust op in met spectaculaire slotshows.

• In 1962 werd de eerste Internationale Week van de Landbouw gelanceerd. Naast de traditionele machinetentoonstelling wordt o.a. ook een Europees paleis ingericht waar buitenlandse producten centraal staan. Men vindt er Italiaanse wijn en ham, Franse runderrassen en oesters en West-Duits bier.

• Het landbouwsalon groeide uit tot een echt 'feest van de landbouw'. Het aantal exposanten en bezoekers en de exporuimte namen snel toe. In 1968 waren er 380 stands, in 1974 circa 420 en in 1976 zelfs meer dan 500. In de jaren 1960-'70 bezochten soms meer dan 300.000 mensen de beurs.

• Sinds 1992 heet de Internationale Week van de Landbouw officieel Agribex, een naam die in 1988 al gebruikt werd voor een reflectiecongres over noord-zuidrelaties in de landbouw. Met circa 140.000 bezoekers is het salon vandaag niet alleen één van de grootste landbeurzen in België maar ook een vaste waarde in Europa.

Het volledige verhaal ‘Agribex’ lees je op HetVirtueleLand.be. Geïnteresseerden kunnen ook het boek ‘Agribex. Een eeuw landbouwsalon in Brussel (1909 – 2009)’ raadplegen.

In de reeks ‘Uit de oude doos’ haalt Veldverkenners in samenwerking met het Centrum Agrarische Geschiedenis elke twee weken een oude foto, met een verhaal dat verbazend actueel is, van onder het stof.