Uit de oude doos: allemaal samen aardappelen oogsten

Oktober 1938, Zele. Alle jongeren worden opgetrommeld om aardappelen te oogsten. De aardappeloogst veroorzaakte altijd zo’n groot verzuim op de schoolbanken, dat maar ineens beslist werd een week herfstvakantie in te voeren. 

Meer weetjes over de aardappel:

• De aardappel is na maïs het meest verbouwde en verspreide gewas is ter wereld. Tegenwoordig zijn er circa 4.000 aardappelrassen waarvan er ongeveer 200 in België geteeld worden.

• De aardappelplant werd in de eerste helft van de zestiende eeuw door Spaanse ontdekkingsreizigers naar Europa gebracht. Kloosterlingen zorgden voor de eerste verspreiding vanuit Spanje naar de rest van Europa.

• In het begin werd de plant in Europa vooral als curiosum bekeken. In de zestiende eeuw beschrijft een Belgische geleerde de 'vreemde' plant met een mooie blauwe bloem. Vanaf de zeventiende eeuw vindt men de plant ook terug in diverse botanische tuinen.

• Pas in de eerste helft van de achttiende eeuw wordt de aardappel echt als voedsel (h)erkend. Gezien de stengels en de bessen giftig zijn, was men er lang van overtuigd dat de knol ongezond zou zijn. Het werd gezien als voedsel voor de armen en voeder voor het vee.

• Vanaf circa 1700 begint de aardappel in Vlaanderen aan een opmars. Vanwege de versnelde bevolkingsgroei heeft men nood aan dit gemakkelijk te telen gewas dat bovendien een hoge opbrengst heeft.

• De plant blijkt echter ook gevoelig voor ziekten. Door een grote plaag in Vlaanderen in de jaren 1845 - 1846 sterven veel mensen aan hongersdood.

• Ook in de twintigste eeuw blijft de aardappel lang het primaire voedsel voor het volk. Tijdens de beide wereldoorlogen worden álle mogelijke vrije ruimten als landbouwgrond ingenomen. Zelfs nationale parken in de steden moesten eraan geloven.

• Het poten of planten van aardappelen was lang een intensieve bezigheid, waarvoor veel mensen werden opgetrommeld. Voor de intrede van mechanische pootmachines gebeurde het immers met een schop of verbrede stok. Het rooien van de aardappelen moet behoedzaam gebeuren om rot van beschadigde knollen te vermijden. De ontwikkeling van een rooimachine die de knollen niet beschadigde en toch snel kon werken, was een proces van lange adem.

• In de jaren 1930 krijgt de aardappelplant te maken met een nieuwe plaag, afkomstig uit Amerika: de Coloradokever. Het insect zorgt voor grote ravages tot na de jaren 1950. Meer over de Coloradokever lees je hier: Staatsvijand nr. 1, de coloradokever

• Het huidig aardappelaanbod komt tegemoet aan alle mogelijke smaken. Je hebt droge en kruimelige aardappelen, maar ook vaste en iets vochtigere. De aardappel diende in de oorlogsjaren trouwens als verrassend veelzijdige basis voor de meest uiteenlopende bereidingen. Tegelijk schitterde hij in tijden van voorspoed op de rijkste tafels. Tip: recepten vind je hier. 

Het volledige verhaal ‘De geschiedenis van de perenteelt’ lees je op HetVirtueleLand.be.

In de reeks ‘Uit de oude doos’ haalt Veldverkenners in samenwerking met het Centrum Agrarische Geschiedenis elke twee weken een oude foto, met een verhaal dat verbazend actueel is, van onder het stof.