Stop voedselverspilling: harde cijfers, acties en tips

Beeld: Huftington Post

Veldverkenners, we moeten ten strijde. Tegen de voedselverspilling. Van bij de productie tot aan de verdeler en de uiteindelijke gebruiker, gaat er immers een immense hoeveelheid kostbaar voedsel verloren. Lelijke groenten worden uit de rekken geweerd en dagelijks verdwijnen maaltijdrestjes in de vuilbak. De harde cijfers lees je hieronder, samen met enkele simpele tips om thuis jouw bijdrage te leveren aan de strijd, meer info over de laatste Twitter-actie van Test-Aankoop en andere initiatieven.

Kleine beetjes maken 200.000 ton

We maken ons er allemaal wel eens schuldig aan. We vergaten dat die yoghurtjes in de koelkast stonden, tot ze overtijd waren en we ze in de vuilbak smeten. Of we kochten iets te veel charcuterie, waardoor de helft slecht werd. Hups, de vuilbak in. En we zuchten dan wel een keer, maar laten er onze slaap niet voor.

En toch, al die kleine beetjes maken samen een grote berg verspild voedsel. Per jaar smijten we per persoon gemiddeld 15 tot 23 kilogram voedsel weg. Voor een gemiddeld gezin (2-3 personen) betekent dat dat er 36 tot 55 kilogram per jaar wordt weggesmeten. Dat is ongeveer hetzelfde als 300 euro in de vuilbak gooien. En daar zouden de meesten onder ons wellicht wel een nachtje niet van slapen. Als we dan nog eens alle Belgische gezinnen samen nemen, komen we aan 200.000 ton verspild voedsel.

Daarbovenop verspillen niet enkel consumenten voedsel. Ook bij de producent, in de industrie en horeca en bij de verdeler of winkel wordt nog eens heel wat weggesmeten. Denk maar aan de ‘misvormde’ groenten, die enkel omwille van hun niet-uniforme uiterlijk weggesmeten worden. Daarnaast smijten supermarkten ook veel producten weg waarvan de houdbaarheidsdatum overschreden is, hoewel die nog perfect eetbaar zijn. Helaas kunnen zij die niet zomaar wegschenken, want als iemand ziek zou worden van hun voedsel, kunnen zij aansprakelijk gesteld worden.

Beeld: Steven Depolo (Flickr)

Daarom kan je alvast zelf je steentje bijdragen met onderstaande tips en de tips in dit artikel:
 

Beter voorkomen dan genezen

• We weten inmiddels allemaal dat we impulsaankopen moeten vermijden, en dus beter niet met een lege maag de winkel intrekken. Maar minstens even belangrijk is dat je niet zonder boodschappenlijstje de winkel binnenloopt. Dan bestaat het risico dat je veel meer koopt dan je nodig hebt, uit onzekerheid of je iets wel of niet in huis hebt.
   
• Besteed zorg aan je lijstje. Schrijf niet gewoon op wat je nodig hebt, maar kijk na wat je wel en niet in voorraad hebt. Maak ook een planning op en doe je boodschappen voor een hele week in een keer. Zo kan je je boodschappen efficiënt afstellen op je menu. Als je bijvoorbeeld op maandag iets kookt met room, en je weet dat je geen volle verpakking gaat gebruiken, plan dan op donderdag een nieuw gerecht in met room. Zo gaat de overschot niet in de vuilbak.
   
• Eens je dan aan het koken gaat, is het tot slot belangrijk je porties goed in te schatten. Aan tafel gaat er immers nog veel verloren. Zelfs als de restjes achteraf de koelkast ingaan, bestaat de kans dat ze enkele dagen later toch nog weggegooid worden, omdat het geen volledige portie meer was of omdat er een nieuwe maaltijd gekookt werd.

Veel alternatieven voor de vuilbak

• Als je toch teveel ingekocht hebt, kan je onmiddellijk het teveel aan groenten of vlees invriezen. Daar blijft alles goed tot als je het wel kan gebruiken. De groenten kan je trouwens wel al schoonmaken voor je ze invriest, dan zitten ze gebruiksklaar in de vriezer. Handig voor op dagen dat je niet veel tijd hebt.
   
• Rauwe groenten worden wel het best geblancheerd voor je ze invriest. Hierdoor zullen ze beter bewaren. Kook de groenten heel kort (1-3) minuten, en laat ze daarna afkoelen. Zo bewaren ze hun kleur en al hun voedingsstoffen en vitamines.
   
• Toch al gekookt? Geen zorgen, ook gekookte restjes kan je nog een plaatsje geven in de diepvries. Als de porties nog groot genoeg zijn, heb je zo zelfs een huisgemaakte diepvriesmaaltijd klaar zitten voor momenten waarop je in tijdsnood zit. Let er wel op dat er in je maaltijd niet reeds ontdooide producten zaten, want dan mag je het niet meer opnieuw invriezen.
   
• Restjes die je beter niet kan invriezen kunnen gelukkig nog naar de soepkom. Gooi gewoon alle groente-, maar ook bijvoorbeeld aardappelresten, in een kom en stoof ze op. Kruiden en water bijvoegen, eventueel even mixen: en klaar is kees. Ook de wok is een ideale manier om al je groenterestjes samen op te stoven en op Oosterse wijze naar binnen te smikkelen.
   
• Tot slot, veel zaken die hun houdbaarheidsdatum overschreden hebben, zijn best nog eetbaar. Let altijd goed op het onderscheid ‘ten minste houdbaar tot’ en ‘te gebruiken tot’. Die eerste geeft veeleer aan tot wanneer de kwaliteit van een product gewaarborgd is door de producent dan wanneer het niet meer voor consumptie geschikt is. Als bijvoorbeeld een yoghurtje ‘ten minste houdbaar’ is tot xx-xx-xx, mag je hem zeker enkel dagen later nog opeten. Bij vleeswaren moet je wel wat voorzichtiger zijn, zij zullen ook veeleer een ‘te gebruiken tot’ label hebben.

Te lekker voor de hond

“Excuseer, kunt u de restjes inpakken… voor de hond?”. Het blijft nogal een gênante vraag om op restaurants de restjes mee naar huis te nemen. Met blozende wangen durft men dan al eens uitschijnen dat de restjes voor de (vaak onbestaande) hond bedoeld zijn. Maar waarom beschaamd zijn? Als je thuis geen eten verspilt, waarom dan wel op restaurant?

In de Verenigde Staten is het bijvoorbeeld wel doodnormaal dat je op restaurant een ‘doggy bag’ vraagt met daarin de restjes van je maaltijd. Dat gebruik wil Test-Aankoop nu ook in België introduceren. Het concept moet dan wel een aantrekkelijkere naam krijgen dan ‘overschotzak’ of ‘hondenzakje’.

Daarom lanceert de consumentenorganisatie de Twitter-actie #pakhetmee. Hiermee roepen ze op om een leuke Nederlandse term te bedenken. Veldverkenners: zet jullie hersencellen maar aan het werk en twitter erop los! Wie geen account heeft, kan ook op de Facebook-pagina van Test-Aankoop een suggestie achterlaten.

Let wel op: eet je restjes de dag erna op en neem geen rauwe vis of vlees mee naar huis. Die zijn immers erg vatbaar voor bacteriën. Voedselvergiftigingen kunnen we namelijk even hard missen als voedselverspilling…

Andere leuke initiatieven tegen verspilling

De voedselbanken verzamelen in België al meer dan 30 jaar overschotten aan voedsel op om te verdelen onder de minder gelukkigen onder ons. Een nobel initiatief waar je zelf ook aan kan meewerken. Organisaties of bedrijven die voedseloverschotten hebben, kunnen die wegschenken. Als particulier kan je je als vrijwilliger inzetten om de organisatie te versterken. Meer info vind je op hun website.

Kromkommer: ontstaan in Nederland en uitgegroeid tot een krommunity via hun website, blog en Twitter. Dit initiatief heeft als missie om alle ‘misvormde’ groenten die in de gangbare verkoopketen weggesmeten worden, te redden en er soep van te maken. Want een kromme komkommer smaakt zeker even lekker!

Les légumes moches: Ook de Franse supermarktketen Intermarché gaf het goede voorbeeld door hun ‘lelijke’ groenten en stukken fruit aan te prijzen met originele affiches en hen goedkoper dan de ‘mooie’ varianten aan te bieden. De campagne was een groot succes, en vele ‘onfortuinlijke mandarijnen’, ‘mislukte citroenen’ werden ingeladen in de boodschappentas. Vingers kruisen dat ook onze supermarkten met dergelijk initiatief op de proppen komen.

Beeld: Intermarché