St. Patrick’s Day: wij vieren de klaver

Op 17 maart wordt St. Patrick’s Day gevierd, en wat is het symbool van die Sint Patrick? Juist, de shamrock! Of die shamrock nu kleine, rode, witte of nog een andere klaver is, daar zijn ze nog steeds niet uit. En dat gaan we hier ook niet uitzoeken. Eigenlijk zochten wij gewoon eens een aanleiding om klaver, en dan vooral grasklaver, in the picture te zetten. Want die heeft heel wat voordelen als teelt voor een rundveebedrijf, onder meer ook voor het milieu en het klimaat.

Wat is (gras)klaver?

Klaver behoort tot de vlinderbloemigen. Die hebben de eigenschap om in samenwerking met rhizobiumbacteriën stikstof uit de lucht te binden en vast te leggen in de bodem.
Grasklaver is een combinatieteelt van gras en klaver, waarbij de mengsels bestaan uit raaigras (hoofdzakelijk Engels) of soms rietzwenkgras en rode en/of witte klaver.
Er zijn heel wat verschillen tussen rode en witte klaver. De belangrijkste zijn dat rode klaver een hoger opbrengstpotentieel heeft en witte klaver een betere voederwaarde. Rode klaver wordt vooral gebruikt op maaipercelen, omdat deze teelt begrazing niet verdraagt.

Voordelig voor het milieu

De teelt van grasklaver (en andere vlinderbloemigen zoals luzerne) heeft tal van voordelen, met name voor het milieu. Daarom kunnen landbouwers binnen het Vlaams programma voor plattelandsonwikkeling (PDPO) een subsidie aanvragen voor deze teelt als agromilieumaatregel (= het vrijwillig toepassen van milieu-, klimaat-, en natuurvriendelijke landbouwpraktijken die bijkomende inspanningen vragen van de landbouwer binnen het kader van een vijfjarige verbintenis). Daar zijn wel verschillende voorwaarden aan verbonden. Er moet bijvoorbeeld een voldoende aandeel klaver aanwezig zijn in de grasklaver, begrazing mag pas vanaf 15 augustus, enzovoort.

Maar wat zijn die voordelen nu?

• Omdat de wortels stikstof fixeren uit de lucht, hoeft bij de teelt van grasklaver minder kunstmest gebruikt te worden dan bij gras alleen. Dat zorgt voor een grote besparing op fossiele energie (want kunstmest wordt gewonnen uit aardolie) en voor minder uitstoot van broeikasgassen. Doordat klaver stikstof vastlegt in de bodem, heeft de teelt ervan ook een gunstig effect op het volggewas.
• Met het oog op het veevoeder op het bedrijf kan grasklaver onder de huidige MAP5-wetgeving 5 tot 15 procent meer droge stof en een hogere eiwitproductie opleveren per hectare dan gras. In die wetgeving ligt de stikstofbemestingsnorm voor gras namelijk op 300N. Wanneer grasklaver 200N bemest wordt, zou je gras moeten bemesten aan 400 tot 450N voor eenzelfde opbrengst en dezelfde hoeveelheid ruw eiwit. Wat dus niet toegestaan is. Op die manier kan een bedrijf toch zelf in een groter deel van z’n eiwitbehoefte voorzien. Eerder op Veldverkenners kon je trouwens al lezen wat een koe allemaal eet.
• De teelt van vlinderbloemigen zorgt voor een goede bodembedekking, en is dus meteen ook weinig erosiegevoelig.
• Bij de teelt van klaver en andere vlinderbloemigen is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen uiterst beperkt.
• Vooral rode klaver is minder droogtegevoelig, en grasklaver zorgt voor minder roestvorming in het gras.
• Klavers, en dan vooral rode klaver, resulteren in meer onverzadigde vetzuren in de melk (o.a. linoleenzuur), en dus in gezondere melk.
• Volgens sommige onderzoeken leidt voeder met vlinderbloemigen ook tot een lagere methaanuitstoot bij de koeien, maar de resultaten daarover zijn niet eensluidend.

En wat met klaver in je gazon?

Naast de reeds opgenoemde voordelen zorgt klaver ook voor meer biodiversiteit. In de zomermaanden, wanneer andere voedselbronnen vaak schaars zijn, genieten bijen en hommels volop van de weiden met grasklaver of rode klaver.
En houd daar misschien ook rekening mee in je tuin: de bijen hebben het al zo moeilijk, dus streef niet naar dat perfecte gazon en laat die klaver bloeien. En wie weet duikt ook het mooie icarusblauwtje dan wel op in je tuin.