Slim gezien: (legaal) voedseljutten
Beeld: Gleaning Network Belgium
Alle kleine beetjes helpen. Zeker als ze op grote schaal worden uitgevoerd. Dat moeten de organisatoren van Gleaning Network en Voedseljutters gedacht hebben, toen ze de eerste maal op handen en voeten op een veld rondkropen, achtergebleven prei en kolen oprapend. Gleaner? Voedseljutter? Beide staan voor hetzelfde en verwijzen naar het oude, Vlaamse woord arenlezer:
Iemand die, toen graan nog met de zeis geoogst werd, achter de maaiers aanliep om de achtergebleven aren alsnog op te rapen en mee te nemen.
Vandaag wordt natuurlijk niet meer met de zeis geoogst, maar er blijft wél nog voedsel op de velden achter als de dorsers en rooiers al lang weer vertrokken zijn. Zo’n 3 tot 10 procent (volgens Voedseljutters). Waarom? Omdat de knollen bijvoorbeeld te klein zijn, de bladeren van de prei te bruin, enzovoort. Kortom, omwille van schoonheidsfoutjes.
De meeste van die producten zijn nog perfect eetbaar. Alleen hebben boeren geen tijd om ze op te rapen. Zij hebben tenslotte een business te runnen. Maar jammer vinden ze het wel, dat er op die manier voedsel verspild wordt, en dus ook grond en water en andere schaarse grondstoffen. Bovendien werden voor dat achtergebleven voedsel broeikasgassen geproduceerd. Gassen die onnodig onze aarde opwarmen.
Gelukkig zijn een aantal organisaties op een relatief eenvoudige oplossing gekomen: op een georganiseerde manier en met toestemming van de landbouwer, samen na de oogst het overgebleven voedsel oprapen. In Nederland heet dat voedseljutten, in België, Groot-Brittannië, Griekenland, Frankrijk en Spanje gleaning.
De Voedseljutters
Het Nederlandse initiatief Voedseljutters is eigenlijk het eindwerk van de Nederlandse Noesjka Klomberg. Zij studeerde aan de Design Academy in Eindhoven en koos voor een social design project – design dat doet nadenken en uiteindelijk iets verandert in de maatschappij. Haar Voedseljutters, na 3 jaar waren ze al met 550, betaalden 45 euro per jaar en kregen daarvoor een jutterstas, een lidkaart en een login voor de website, waarop zij konden lezen waar en wanneer er gejut mocht worden. De gewassen die zij verzamelden, mochten ze zelf houden om op te eten.
Beeld: Voedseljutters - linkmaat.nl
We schrijven verleden tijd, omdat het project intussen wat uitgedoofd is. Dit jaar werd wel nog een voedseljutdag georganiseerd, maar niet meer door Klomberg. Het was dan ook haar bedoeling om een probleem aan te kaarten en een mogelijke oplossing aan te reiken (niet om een bedrijf of organisatie op te richten), en in die opzet is zij geslaagd. Er was ooit sprake van een nationaal project getrokken door landbouworganisatie LTO, maar of dit nog in de steigers staat is niet duidelijk.
Gleaning Network
Een initiatief dat wel nog bestaat, is dat van Gleaning Network. Stuwende kracht daarachter is Feedback, de organisatie van activist Tristram Stuart die vooral bekend is van de succesvolle Feeding the 5.000 stadsdiners (o.a. al in Brussel georganiseerd). Het netwerk is al actief in Groot-Brittannië, Griekenland, Spanje, Frankrijk en België.
Beeld: Gleaning Network Belgium
Gleaning Network Belgium bestaat sinds maart 2014 en is actief in alle delen van ons land. In tegenstelling tot de Nederlandse Voedseljutters, houden de Belgische gleaners de gewassen echter niet voor zichzelf, maar doneren ze alles aan Voedselbanken. Gleaning Network is immers behalve een ecologisch project ook een sociaal project. Meer daarover vind je hier.
Op de facebookpagina van het Belgische netwerk kan je alle activiteiten volgen (waar en wanneer). Met meer praktische vragen kan je terecht bij helena@feedbackglobal.org.
