Product van de maand: komkommer

Beeld: Suzie's Farm

Het is weer komkommertijd, letterlijk en figuurlijk. De stille zomermaanden waarin weinig nieuws te rapen valt, krijgen immers niet voor niets hun bijnaam. Dit is namelijk het moment waarop volop komkommers geoogst worden. Dat komt goed uit, want op een warme zomerdag smaakt die verfrissende groente het best. We verzamelden zoals gewoonlijk enkele interessante weetjes en tips:

Een verkwikkende duik in de geschiedenis

Er bestaan een heleboel komkommerrassen en de meeste komen voor in Afrika. De voorouder van ‘onze’ komkommer werd echter voor het eerst gecultiveerd in India, op de flanken van de Himalaya. Van daaruit maakte hij een reis naar Griekenland en Italië, van waaruit hij ook naar de rest van Europa en de Nieuwe Wereld werd gebracht.

Niet enkel wij bij Veldverkenners zijn zot van komkommer, ook de Oude Romeinen hielden er al van. Keizer Tiberius liet zelfs serres avant la lettre ontwerpen, zodat hij het hele jaar door van zijn favoriete groente kon smullen. In de Romeinse cultuur werden komkommers bovendien gebruikt als remedie tegen schorpioenbeten, slechte ogen en onvruchtbaarheid.

Ook Karel de Grote was een fan, en liet in de 8ste - 9de eeuw komkommers kweken in zijn tuinen. Pas in de 17de eeuw viel de komkommer even van zijn voetstuk. Toen werd vooral in Engeland het eten van rauwe groenten afgeraden omdat ze allerlei ziektes zouden veroorzaken. Hij werd zelfs cowcumber – koekommer – genoemd, omdat de groente enkel goed bevonden werd om aan de koeien te geven.

Snelle waterslurper

Vandaag wordt het voorbeeld van Tiberius gevolgd, en worden komkommers het hele jaar door in serres geteeld die in de winter verwarmd worden. Hierin worden de klimplanten via ranken de hoogte in geleid. Zo kan men wel 3 oogsten per jaar telen. Enkel volkstuinders kweken nog wel eens in volle grond. Hiervoor worden vaak oudere rassen gebruikt.

Omdat komkommers voor 90 procent uit water bestaan luidt de gouden spreuk bij de teelt “een komkommer giet je groot”. Een plant met vruchten heeft zeker 5 tot 10 liter water nodig per dag. Als komkommers die hoeveelheid krijgen, zijn ze echte groeikampioenen. Op tien à vijftien dagen groeien ze van ongeveer 50 gram uit tot 400 à 450 gram.

Verlies de oogst dus zeker niet uit het oog, want als komkommers te groot worden gaat hun smaak achteruit en kunnen de ranken breken. Hoe meer je oogst, hoe meer vruchten de plant trouwens zal produceren. Komkommers worden overigens geoogst als ze nog onrijp en donkergroen zijn. Naarmate ze rijpen kleuren ze lichtgroen tot geel.

Na de oogst worden ze het best geseald –vacuüm verpakt- en op kamertemperatuur bewaard. Leg ze liever niet in de koelkast, daar is het te koud waardoor ze snel slap zullen worden. Let er bij de aankoop dus altijd op dat de komkommer een strak vel heeft en stevig aanvoelt.

Onbevlekt ontvangen

Een komkommer lijkt op het eerste zicht erg veel zaden te bevatten, maar dit zijn eigenlijk maar schijnzaden. De vrucht is namelijk parthenocarp. Die Griekse term betekent zoveel als 'maagdelijk fruit' en slaat op het feit dat er zelfs zonder bestuiving een, weliswaar zaadloze, vrucht kan uitgroeien.

Komkommers die wel zaden bevatten, zijn nog eetbaar in een jong stadium maar daarna worden de zaden hard en droogt de vrucht uit. Om die reden worden er in de beroepsteelt alleen maar rassen geteeld die enkel vrouwelijke bloemen bevatten. Zo kan er geen bestuiving plaats vinden en worden er enkel sappige, zaadloze komkommers gekweekt.

Omdat komkommer in een serre geteeld wordt, is die uitzonderlijke eigenschap bovendien extra handig. Onder glas is bestuiving namelijk sowieso al niet zo makkelijk als in openlucht.

Beeld: Jeena Paradies

Zoet of zuur?

Iedereen kent wel het verschil tussen een verse komkommer en een opgelegde augurk. De ene smaakt lekker fris en zoet, de andere laat je een zuur gezicht trekken. Hoewel ze tot dezelfde familie behoren is een augurk niet gewoon een kleine komkommer in het zuur. Beide varianten behoren tot verschillende kweekvormen van dezelfde plant. Dat betekent dat beide varianten specifieke eigenschappen hebben, zodat ze niet zomaar onderling verwisselbaar zijn. Een augurk is speciaal opgekweekt om op te leggen, en smaakt dus niet zo lekker rauw. Omgekeerd kan je kleine komkommers wel opleggen.

Komkommer op je bord

Hoewel komkommer vaak rauw gegeten wordt, kan je hem ook vullen met gehakt en in de oven steken. Daarnaast doet hij het ook uitstekend in soep. Maar bij zo’n mooi zomerweer houden wij het graag fris. Daarom een knapperige tzatziki om af te sluiten. Die Griekse kaasmengeling houdt je lekker koel en smaakt overheerlijk bij een stukje Frans brood of lamsvlees.

Ingrediënten voor 1 persoon

• 1/3 komkommer
• 1/2 krop lollo rossa
• 100 g magere verse kaas
• 1 teentje knoflook
• 1 koffielepel olijfolie
• enkele verse blaadjes munt
• peper en zout

Bereiding

Rasp de komkommer met schil en al. Bestrooi het raspsel met een beetje zout en laat het een kwartiertje uitlekken in een vergiet. Meng de verse kaas met het geperste knoflookteentje, de olijfolie en peper. Roer er de komkommer onder. Spoel de lollo rossa, draai de blaadjes droog en snijd ze in stukken. Leg de tzatziki in het midden van een groot bord en schik er de slablaadjes omheen. Bestrooi met gesnipperde muntblaadjes.

Beeld: Daniel Carlbom

Dit en nog veel meer recepten vind je op Lekker van bij ons.

Wie nog meer wil weten over komkommers kan ook een kijkje nemen op ww.mijnflandria.be.