@livewireStyle
header.home link

Oude bokken of groene blaadjes: wie zijn onze boeren?

De land- en tuinbouwsector wordt vaak als een mannenbastion beschreven. Maar is dat wel zo? Hoe oud zijn onze boer(inn)en eigenlijk? En klopt het wel dat de boerenstiel vooral een familiezaak is? Wij zochten het uit in ons nieuwste boekje, en vatten het hier nogmaals voor je samen.
25 mei 2016  – Laatste update 4 april 2020 16:22

De land- en tuinbouwsector wordt vaak als een mannenbastion beschreven. Maar is dat wel zo? Hoe oud zijn onze boer(inn)en eigenlijk? En klopt het wel dat de boerenstiel vooral een familiezaak is? Wij zochten het uit in ons nieuwste boekje, en vatten het hier nogmaals voor je samen.

 

Family matters

In 2013 werkten 51.583 personen op regelmatige basis op een Vlaams land- of tuinbouwbedrijf. De meeste van die personen waren familie: de boer of boerin zelf (41%), zijn of haar partner (21%) en andere familieleden (15%). Het aandeel niet-familiale arbeidskrachten bleef relatief klein (23%), maar werd wel groter: van 0,33 voltijdse banen per bedrijf in 2004 naar 0,59 in 2013. In lijn met deze evolutie stijgt ook het aantal vennootschappen (bedrijven opgericht door twee of meer partners) in de sector. Tussen 2001 en 2013 steeg dat aantal met bijna 70 procent, van 5 naar bijna 15 procent van alle bedrijven. Land- en tuinbouw is dus nog steeds vooral een zaak van familie, al lijkt dat stilaan te veranderen. Zo worden vennootschappen vooral opgericht door jongere boeren, wat doet vermoeden dat hun belang in de toekomst nog zal stijgen.

Noot: De overgrote meerderheid van de boerderijen in Europa heeft een familiale structuur (minstens de helft van de werknemers is familie) (97% in 2010). In de meeste lidstaten maken zij nog steeds 90 procent of meer uit van de land- en tuinbouwsector. In slechts drie landen is hun aandeel kleiner: in België (89,7%), Tsjechië (84,2%) en Frankrijk (75,5%).

 

De gemiddelde boer is een man...

Slechts 14 procent (2.884) van de bedrijfshoofden in 2013 was een vrouw. Vrouwen zijn dus ondervertegenwoordigd aan het hoofd van de boerderij, maar dat wil niet zeggen dat ze helemaal afwezig zijn. Zo hielpen een kleine 10.000 vrouwen hun man op de boerderij, vaak meer dan halftijds (57%), en sprongen nog eens 5.733 vrouwen met of zonder familieband regelmatig bij. In totaal bracht dat het aantal vrouwen op de boerderij op 17.839 – het aantal mannen op de boerderij bedroeg 33.744.

 

…van 52 jaar

In 2004 was de gemiddelde leeftijd van de boer(in) in Vlaanderen nog 48 jaar, in 2013 al 52 jaar. Deze stijging heeft te maken met de beperkte instroom van jonge boer(inn)en: slechts 5 procent (!) van de bedrijfshoofden is jonger dan 35 jaar. Ter vergelijking: het aandeel 65-plussers bedraagt 11 (bij de mannen) en 17 procent (bij de vrouwen). De landbouwsector wordt met andere woorden gekenmerkt door vergrijzing.

Noot: Vergrijzing in de landbouw is geen uitsluitend Vlaams verhaal. Het fenomeen doet zich voor in heel Europa. Zo is een derde (30%) van de bedrijfsleiders in Europa 65 jaar of ouder, en slechts 7,5 procent jonger dan 35. De meerderheid (53%) van de Europese boeren is 55 jaar of ouder.

 

…zonder opvolging

Bovendien heeft slechts 9 procent van de bedrijven ‘zeker’ een opvolger. De rest heeft er geen (34%) of ‘weet het nog niet’ (42%). Dit heeft te maken met de grote onzekerheid in de sector, het feit dat ook boerenzonen en -dochters vandaag (iets anders) kunnen gaan studeren, de grootte van het kapitaal dat met een overname gemoeid is en het feit dat een aantal bedrijven gewoon te klein of te verouderd is om nog lang leefbaar te zijn. De kans bestaat dus dat we het binnen 10 tot 20 jaar met nog een pak minder boer(inn)en moeten stellen.

 

…en zonder diploma

Nog steeds 56 procent van de boer(inn)en had in 2013 uitsluitend praktische ervaring en genoot geen specifieke landbouwopleiding. Maar dit is aan het veranderen. Tussen 2005 en 2010 steeg het aandeel bedrijfsleiders met een hoger diploma van 30 naar 34 procent. Bovendien zijn jonge bedrijfsleiders doorgaans beter opgeleid. Zo had 61 procent van hen in 2010 gestudeerd, tegenover slechts 30 procent van hun oudere collega’s.

 

wie-zijn-onze-boeren_portretten-bis.jpg

Beeld: Philip Vanoutrive voor Veldverkenners 

 

 

Meer over het hoe, wat, wie en waarom van de Vlaamse land- en tuinbouw vandaag, lees je in ons boekje ‘Wie zijn onze boeren, en wat produceren ze?’. Je kan het online lezen of via info@veldverkenners.be een pakket papieren exemplaren (vanaf 5) aanvragen.
 

Gerelateerde artikels