Nieuwe oogst: welke appel eet je wanneer?

Beeld: © Myroslava Gerber – shutterstock.com

Sinds enkele dagen/weken bereiken ons berichten dat de nieuwe appeloogst begonnen is. Hoera! Nu vragen wij ons af welk appeltje we best wanneer eten? Want er zijn zo veel soorten, die kunnen toch niet allemaal op hetzelfde moment rijp zijn?

Inderdaad, je hebt zomerappels, herfstappels en winter- of bewaarappels.

• Zomerappels worden geoogst vanaf eind juli en zijn erg lekker, maar worden minder vaak door beroepstelers gekweekt omdat ze kwetsbaarder zijn en minder goed bewaren. Je vindt ze vooral in de tuin van fruitliefhebbers, en je eet ze best meteen na het plukken op. Je degusteert ze ;).
   
• Herfstappels worden geoogst vanaf midden augustus, maar vooral in september.
   
• De appels die je doorgaans in de supermarkt vindt, zijn winter-of bewaarappels: Jonagold, Jonagored, Kanzi, Greenstar, Boskoop, Elstar, Golden Delicious, enzovoort. Ze worden geplukt in september of oktober en kunnen vaak lang bewaard worden.

Jonagold – veelzijdige appel (vanaf september)

Jonagold is een van de meest succesvolle appelrassen in Europa. Het is een kruising tussen Golden Delicious en Jonathan, ontwikkeld in de VS (New York) maar vooral groot geworden in Limburg. Het is een grote appel met een felle oranjerode blos op een geelgroene ondergrond. Het vruchtvlees is stevig en sappig. Daardoor is hij best te gebruiken als tafel- of dessertappel.

Jonagold wordt geplukt in september en oktober. Dan is hij als tafelappel op z’n best. In de winkelrekken is hij echter te vinden tot augustus (!), dat is bijna een jaarrond.

Jonagored – knapperige eetappel (vanaf september)

(Morren’s) Jonagored is een mutant van Jonagold, maar met een rodere schil. Het vruchtvlees is sappig en bijzonder knapperig. Daardoor is het ook een geschikte eetappel.

De pluk vindt net als die van Jonagold in september en oktober plaats. Jonagored bewaart bijna even goed als Jonagold en ligt in de winkelrekken tot juli. Maar opnieuw vinden wij hem als eetappel het beste smaken vers geoogst, in september of oktober.

Boskoop – eerst stoofappel, daarna tafelappel (vanaf eind september)

De ‘Schone van Boskoop’ is een dikke appel met een opmerkelijk ruwe, roestkleurige schil. Het vruchtvlees is zuur en stevig, wat hem interessant maakt om mee te koken. Naarmate hij langer ligt, wordt hij zoeter. Daardoor wordt hij vooral gebruikt als keukenappel in september/oktober en als tafelappel vanaf december. Boskoop is bijzonder op vele vlakken – geen appel bevat zoveel vitamine C, vruchtzuren en suikers als hij.

De pluk gebeurt van eind september tot half oktober. In de winkelrekken is hij verkrijgbaar tot juli.

Kanzi – zoetzure eetappel (vanaf eind september)

Kanzi is een relatief nieuw clubras, een kruising tussen Gala en Breaburn. Hij heeft een zoetzure smaak en een egale, felrode blos op de schil. De Kanzi wordt vooral aangeprezen als eet- en dessertappel. De pluk loopt van eind september tot half oktober. In de winkelrekken is hij te vinden tot juni.

Cox’s Orange Pipping – dessertappel om meteen op te eten (vanaf half september)

Cox’s is een kleine tot middelmatig grote appel met een oranje-geel-rode/roze schil. Hij wordt de koning van het appelrijk genoemd, omdat hij zeer aromatisch en sappig vruchtvlees heeft. De pluk vindt plaats van half september tot begin oktober. Je eet hem best tijdens die twee topmaanden, want Cox’s wordt op het einde van het seizoen snel melig. Hij is verkrijgbaar tot april.

Greenstar – groene dresseerappel (vanaf oktober)

Greenstar is een grasgroene, friszure appel (kruising tussen Granny Smith en Delbare Estivale) waarvan het vruchtvlees niet verkleurt. Hij behoudt bovendien lang zijn knapperigheid. Dat maakt de appel bijzonder geschikt om te gebruiken als garnering of in verse groente- en fruitsalades. Hij wordt geoogst in oktober en ligt in de winkelrekken tot juli.

Weetje: boomgaarden met greenstar kan je in Haspengouw gemakkelijk herkennen aan de hagelnetten. De appels moeten extra beschermd worden, omdat onregelmatigheden op hun gladde, egale schil snel opvallen.

Elstar – ideale handappel (vanaf oktober)

Elstar is door zijn formaat, schil en smaak een ideale handappel. Je eet hem gewoon uit ’t vuistje, zo is hij op z’n best. Hij heeft een mooie geelrode kleur, het resultaat van een kruising tussen Golden Delicious en Ingrid Marie.

Plukken gebeurt vanaf de derde week van september tot half oktober. In de winkelrekken is hij verkrijgbaar tot mei.

Golden Delicious/Reinders Golden – hand- en gebakappel om te bewaren (vanaf eind september)

Golden Delicious dankt zijn naam aan de verkleuring van zijn schil. Bij de pluk is die groen, maar daarna evolueert het naar een typisch goudgeel. Ook zijn smaak evolueert: hoe langer je hem bewaart, hoe zoeter en aromatischer hij wordt. Golden Delicious is een goede appel om uit ’t vuistje te eten én om in gebak of fruitsalade te gebruiken.

Een (nieuwere) variant op Golden Delicious is Reinders Golden. Ook hij verkleurt naar goudgeel en wordt zoeter met de tijd, maar zijn schil is wat gladder dan die van Golden Delicious.

De oogst van beide Goldens gebeurt op hetzelfde moment: van eind september tot de derde week van oktober. In de supermarkt vind je ze tot juli (Delicious)/augustus (Reinders).

Granny Smith – late handappel (vanaf eind oktober)

Granny Smith wordt in België niet veel aangeplant. Hij doet vooral dienst als bestuiver voor andere variëteiten. Hij smaakt zuur en heeft typisch zeer vast vruchtvlees. Hij bewaart bovendien lang en ligt door zijn kleine formaat goed in de hand.

De pluk vindt plaats eind oktober en in de winkelrekken is hij te vinden tot juli.

Rubens – late bewaarappel voor liefhebbers (vanaf oktober)

Oh la, een appel die Rubens heet moet er wel bijzonder uitzien. En dat klopt ook, de Rubens heeft een helderrood gestreepte blos op een geel(groene) ondergrond. Het is een kruising tussen Elstar en Gala, wat hem een fris aroma en lekker zoete smaak heeft opgeleverd. Hij heeft bovendien een kenmerkend friszoete nasmaak en ‘broskrokante’ beet.

Een appeltje voor liefhebbers dit. Aan zijn teelt wordt dan ook veel zorg besteed. Plukken gebeurt bijvoorbeeld in drie keer, om de uniformiteit te bewaren. Gelukkig bewaart hij lang zijn smaak en beet. Beschikbaar van oktober tot maart – een echte winterappel.

Pinova – harde zoetzure appel (vanaf september)

Pinova is een middelgrote, rode appel met groengele ondergrond, een kruising tussen Clivia en Golden Delicious. De smaak lijkt ook op die van Golden Delicious – licht zoetzuur en sappig. Maar Pinova is een harde appel, eerder zoals Breaburn. Plukken gebeurt in september, kopen kan tot mei.

Belgica – vroege herfstappel met Limburgse roots (vanaf eind augustus!)

Belgica is een vroege herfstappel die lijkt op Jonagold. Alleen is zijn schil wat meer knapperig en smaakt hij iets zuurder. En wordt hij een drietal weken vroeger geoogst, vanaf eind augustus (!). De Belgica is de kroon op het werk van fruitteler Jean Moors uit Bilzen, die jaren oude lokale variëteiten uit hoogstambomen kruiste om een appel te creëren die kan concurreren met moderne soorten.

Wellant – klassieke appel voor fijnproevers (vanaf september)

Van alle appelsoorten die we hier bespreken doet Wellant ons het meeste denken aan vroeger. De appel heeft een robuust formaat en rustiek uiterlijk, met kleine gele stippen en een rode blos. De smaak is intens en fruitig – iets wat vooral gewaardeerd wordt door kenners.

De oogst vindt plaats in september. In de winkelrekken is Wellant te vinden tot mei.

De belangrijkste soorten die in Vlaanderen geteeld worden zijn:

• Jonagold: 331.433 are
• Jonagored: 28.275 are
• Elstar: 18.539 are
• Nicoter (Kanzi): 13.195 are
• Golden: 63.791 are
• Boskoop: 24.759 are
• En ‘andere’: 94.247 are

Bij die ‘andere’ horen onder andere Greenstar, Cox’s, Pinova, Rubens en Belgica. Fruittelers met een hoevewinkel of marktkraam verkopen vaak nog andere soorten. Vraag hen zeker om advies wanneer je appels koopt, zij kunnen je ongetwijfeld helpen kiezen.

Laat het smaken!

Op een goeie nieuwe oogst ;)

Bron: Belgische Fruitveiling, Veiling Haspengouw, Landbouwcijfers 2016 FOD Economie, rechtvanbijdeboer.be, Nature Today, Houtwal.be