Leren van boeren: spitloos tuinieren

Ken je het concept ploegloos boeren? Het wint aan belang in de land- en tuinbouw – en je kan het perfect toepassen in je tuin. Dat wordt dan spitloos tuinieren.

Wat?

Ploegloos boeren is wat het zegt: boeren zonder te ploegen. In plaats daarvan gebruiken landbouwers niet-kerende grondbewerking: machines die de bodem niet omkeren of mengen, maar hem wel breken en losmaken. Doel: het bodemleven en de bodemstructuur zo min mogelijk verstoren.

Waarom?

De bron van al ons voedsel is een gezonde bodem, met een gezond en actief bodemleven. Het zorgt ervoor dat planten voldoende zuurstof, water en nutriënten krijgen om te groeien, dat ze minder snel ziek worden en dat ze goed kunnen doorwortelen. Daarenboven spoelt een gezonde bodem niet weg (erosie) en slibt hij minder snel dicht.

Beeld: Philip Vanoutrive voor Landgenoten

Bodemleven?

De bodem zit vol beestjes. Eén spadesteek bevat miljarden organismen, waarvan je de meeste niet met het blote oog kan zien. Ze zijn met elkaar verbonden in een zogenaamd bodemvoedselweb, met helemaal onderaan bacteriën en schimmels en helemaal bovenaan duizendpoten, mollen en muizen. Een goed functionerend bodemvoedselweb breekt plantenresten, mest en organische stof af, waardoor nutriënten vrijkomen voor de gewassen. Daarenboven zet het organische stof om in stikstof, houdt het vast en geeft wat teveel is vrij aan de gewassen. Hetzelfde geldt voor fosfor. Met andere woorden: het bodemvoedselweb voedt de gewassen. Bovendien maakt het de bodem weerbaar tegen ziekten en plagen, zorgt het voor een luchtige bodemstructuur en beschermt het tegen erosie.

Voor dat laatste zijn vooral diepgravende regenwormsoorten verantwoordelijk. Door verticale gangen te graven diep in de bodem, zorgen zij voor een betere waterinfiltratie. Hierdoor is er minder waterafstroming aan het bodemoppervlak en minder erosie.

Bodembewerking?

Wat heeft dit alles nu met bodembewerking te maken? Wel, recent onderzoek heeft aangetoond dat er een verband is tussen akkerbeheer en de hoeveelheid regenwormen in de bodem: bij niet-kerende bodembewerking is de populatie groter dan bij kerende grondbewerking (zoals ploegen).

Het is met andere woorden beter je grond niet te keren. Elke bodembewerking verstoort immers het bodemleven en ook de bodemstructuur. Hoe dieper/intensiever de bewerking, hoe groter de verstoring.

Wat kan jij doen?

Als moestuinier kan je hier ook iets uit leren: niet spitten, tenzij het niet anders kan (bv. bij aanleg van een moestuin). Volgens de collega’s van Velt zijn er voldoende alternatieven. Zo kan je werken met een woelriek in plaats van een spade. Zo’n riek tilt de bodem op en maakt hem los, zonder hem te keren. Meer info daarover vind je hier. 

Lees ook: 10 bodemgeboden die elke tuinier moet kennen.

Meer weten over ploegloos boeren? VILT TeeVee maakte er een reportage over:

Bron: Velt, Boerenbond