Iets om naar uit te kijken: graskaas

Beeld: hmet Misirligul - shutterstock.com

Gespot in de wei: koeien. Ze zijn weer van stal gehaald. En dat wil zeggen dat binnenkort de eerste weidekaas in de rekken ligt, ook wel graskaas genoemd. Weidekaas? Dat is kaas gemaakt van melk van koeien die tijdens de zomer op de weide grazen en dus niet het hele jaar door op stal worden gehouden. En graskaas is de eerste weidekaas, dus van melk van koeien die voor het eerst opnieuw vers gras hebben gegeten, na een winter op krachtvoerder, ingekuild gras en maïs geleefd te hebben.

Weidegang

In Nederland is weidegang een heet maatschappelijk hangijzer. Een derde van de koeien ziet er nooit een weide, voornamelijk als gevolg van schaalvergroting. Hoe meer koeien een boer heeft, hoe meer grond hij ook nodig heeft om ze te laten grazen. En grond is schaars… en duur.

In een poging deze tendens te keren, werden de afgelopen jaren allerlei acties opgezet. En de actievoerders zijn behoorlijk in hun opzet geslaagd. Verschillende Nederlandse melkerijen hebben intussen weidemelk en weidekaas ingevoerd, met weidegarantie: boeren krijgen een toeslag als ze hun koeien laten grazen. En nog dit jaar werd een nieuwe regel goedgekeurd die stelt dat uitbreiden in de veehouderij in Nederland niet meer zomaar kan zonder grond. Melkveebedrijven die al veel koeien houden in vergelijking met de grond waarover ze beschikken, moeten bij uitbreiding de helft van de extra fosfaatproductie (mest) op eigen grond kwijt kunnen en de rest afvoeren naar een mestverwerkingsinstallatie. Op die manier wil de bevoegde Nederlandse staatssecretaris Dijksma tegen 2020 opnieuw 80 procent van de koeien in de weide krijgen, in plaats van de huidige 70 procent.

In Vlaanderen loopt het allemaal zo’n vaart niet. Er zijn wel boeren die hun koeien het hele jaar op stal houden (opstallen) omdat ze zo beter kunnen controleren wat ze eten en hoe het met hun gezondheid gesteld is, maar dat percentage ligt niet zo hoog als in Nederland. We hebben hier ook niet zo’n megastallen als over de grens. De meeste Vlaamse melkveehouders houden hun koeienaantal liever wat onder controle, zodat ze de verzorging zelf gebolwerkt krijgen en geen personeel moeten aannemen. En uitbreiden is duur: in Vlaanderen moet je (dure) nutriëntemissie- en mestafzetrechten kopen als je je veestapel wil uitbreiden, naast de sowieso al stijgende kosten voor voeder en infrastructuur.

Graskaas

Toch kan je ook hier graskaas kopen, van mei tot juni. Die heeft een typische, zachte en romige smaak, zou meer gezonde vetzuren bevatten en lichter verteerbaar zijn. Dit omdat de koeien tijdens hun eerste weken in de weide fris en sappig lentegras eten, dat extra voedzaam is en zachtere, romigere melk oplevert. Dit effect is echter maar van korte duur, want zodra de koeien het verse gras opnieuw gewoon zijn, smaakt de melk en kaas weer zoals tijdens de rest van het jaar. Alert zijn is dus de boodschap, want gras- of meikaas is per definitie limited edition.