Gespot op het veld: graan inzaaien

De bedrijvigheid op het veld neemt stilaan af, maar wij konden nog op de valreep een typische najaarswerkzaamheid spotten: graan inzaaien. Dat gebeurt standaard tussen september en november, al kan je sommige boeren dit ook nog in februari en maart zien doen. Zij zaaien dan geen winter- maar zomergraan. Hieronder doen we dat verschil even uit de doeken, en bekijken we in close-up hoe zo'n zaaimachine werkt.

In close up

Een zaaimachine voor graan bestaat uit een grote opslagtank met daarin de graanzaadjes. Dit zijn graankorrels die speciaal gekweekt zijn om opnieuw te zaaien. In het geval van onderstaande foto gaat het om spelt. Die mooie rode kleur hebben de korrels gekregen door een behandeling met een gewasbeschermingsmiddel, waarmee vermeden wordt dat het graan nog voor het lente is al ten prooi is gevallen aan belagers zoals plagen, ziekten en vogels.

Vanuit die bak vallen de zaadjes via smalle buisjes, de zaaipijpen, in rijen op het land. Aan elke zaaipijp zit een zaaikouter, die een sleuf maakt in de grond waar de zaadjes kunnen invallen. Tot slot zit er aan elke pijp ook een balkvormig hulpstukje, dat de zaaikouters uit de grond houden als de lift van de machine al aan het zakken is, maar de landbouwer nog niet aan het rijden is. Anders zou er grond in de kouters komen waardoor de zaadjes er niet meer uit kunnen.

Van uitstel komt geen afstel

Neen, boeren die pas in februari of maart graan zaaien, zijn echt geen luierikken. Wel integendeel, vaak hebben ze het inzaaien van hun graan moeten verplaatsen naar de lente omdat ze het tijdens het najaar nog veel te druk hadden met het oogsten van bieten, aardappelen en maïs. Hierdoor is het vaak al december voor ze de tijd vinden om graan in te zaaien, maar tegen dan is het al te nat en te koud om nog op het veld te werken.

Daarom zaaien zij tijdens de lente zomergraan om de schade in te halen. Vandaar dat zomergraan een ‘inhaalgewas’ genoemd wordt. Beide gewassen worden wel ongeveer op hetzelfde moment geoogst: gerst rond juli en tarwe rond augustus. Omdat wintergraan heel wat langer op het veld heeft gestaan dan het zomergraan ligt de opbrengst ervan hoger. Zomertarwe brengt 5 tot 7 ton op per hectare, wintertarwe 8 tot 10 ton. Zomergerst kan 4,5 tot 9,5 ton opbrengen terwijl wintergerst zeker 7,5 tot 9,5 ton graan levert.

Meer info

Bekijk ook zeker onze fotoreportage “In het spoor van: de tarweoogst”, of de infografiek “Tarwe: van veld tot supermarkt” en ontdek nog meer leuke info in het artikel “17 weetjes over graan”.

In de reeks ’Gespot op het veld’ geeft Veldverkenners toelichting bij wat er groeit en bloeit op het Vlaamse platteland.