Wat is dit?: een zoekbeer

Wat hebben beren te maken met varkens? Waarvoor dient een zoekbeer? En wat gebeurt er in een bronststal? Het zijn allemaal vragen die wat vreemd klinken voor mensen die niét op een varkensbedrijf zijn opgegroeid. Gelukkig zijn de antwoorden niet zo moeilijk.

Beren zijn mannelijke varkens. Wanneer ze viriel en een beetje dominant zijn, kunnen ze in de bronststal of dekafdeling gebruikt worden als zoekbeer. Zo’n zoekbeer is voor de zeugen (vrouwelijke varkens) gewoon een aantrekkelijk mannetje dat hen opwindt, maar voor de varkenshouder vervult hij drie belangrijke taken: hij maakt de zeugen bronstig, zorgt ervoor dat ze dit ook kenbaar maken en verhoogt de kans op een succesvolle bevruchting. Met die bevruchting heeft de zoekbeer overigens niets te maken, dat gebeurt kunstmatig met een pipet.

Wanneer een zeug na contact met de zoekbeer volgende gedragingen vertoont, weet de varkenshouder dat ze er klaar voor is:

• zich gewillig laten besnuffelen door de zoekbeer
• staren naar de zoekbeer
• gespitste oren
• een statische staart
• en zich niet meer verroeren (de stareflex) 

Ze krijgt een markering op haar rug en wordt de volgende dag, opnieuw na een bezoek van de zoekbeer, geïnsemineerd. Dat gebeurt twee keer. Als de zeug vervolgens ook effectief zwanger is – wat drie weken na de inseminatie (ook een varken heeft een cyclus) duidelijk wordt door het uitblijven van bronstverschijnselen na contact met de beer en bevestigd wordt door een echografie, verhuist ze naar de drachtstal en uiteindelijk naar de kraamstal. Een kleine vier maanden (3 maanden, 3 weken en 3 dagen) na haar inseminatie worden daar haar biggen geboren. 

Nog leuk om te weten, is dit:

• In de bronststal probeert de varkenshouder de juiste sfeer te scheppen. Dat doet hij door de zoekbeer net lang en net vaak genoeg met de zeugen in contact te laten komen, maar ook door het aantal uren licht in de stal te regelen. Het voorjaar is de ideale bronstperiode voor varkens, dus probeert hij dat in de stal te simuleren door het licht gedurende 16 tot 18 uur aan te laten.
   
• Bij het contact tussen zoekberen en zeugen hoort veel geknor en stank. Een goede zoekbeer stinkt namelijk erg en maakt ook veel lawaai. Dat alles hoort bij het verleidingsspel.
   
• Beren die als zoekbeer gebruikt worden, moeten apart in een hok gehuisvest worden. Van al die vrouwelijke aandacht krijgen ze immers zo’n groot ego, dat ze niet meer samen kunnen leven. En de beren altijd samen met de zeugen huisvesten, zou het prikkelend effect van hun korte bezoekjes wegnemen. Er zou gewenning optreden, en de beer zou de zeugen niet meer opwinden.

Met dank aan @VermeulenEls1 via @boerburgertweet. Andere bronnen: Beleidsdomein Landbouw en Visserij, overvarkens.nl, boerderij.nl, varkensloket.be