Tip: 18 tips tegen voedselverspilling

Elk jaar gaat een derde van het voedsel in de wereld verloren. Dat is véél! Zeker gezien er nog steeds mensen honger lijden. Ligt het aan de supermarkten en de andere schakels in de voedselketen? Neen hoor, het ligt ook aan onszelf. Want elk jaar verspillen wij elk 5,6 kilogram voedsel. Nogmaals: dat is véél! 18 tips om verspilling te vermijden door slimmer te kopen, koken en bewaren.

1. Maak een boodschappenlijstje: Alles begin bij bewust kopen, en dat gaat het gemakkelijkst met een boodschappenlijstje. Kijk dus in de (koel)kast voor je naar de winkel gaat, denk na over het aantal maaltijden en de hoeveelheden die je nodig hebt, en probeer je in de winkel aan je lijstje te houden.
2. Winkel nooit met een lege maag: Bewust winkelen gaat het best als je net gegeten hebt. Want mensen die honger hebben, kopen meer.
3. Koop verse seizoensproducten: Producten in promotie of tegen een voordelige prijs zijn meestal verse seizoensproducten, en die hebben een kleinere ecologische voetafdruk. Ze komen vaak vers van het veld, waardoor de kans op verspilling bij de boer, veiling of distributeur kleiner is. Liever voor het milieu dus, maar ook liever voor je portemonnee.
4. Koop lokale producten: Die zijn vaak voordeliger, maar hebben ook een kortere weg afgelegd. En hoe minder stappen een product moet afleggen, hoe minder kans op verspilling ‘onderweg’. Let dus altijd op de herkomstaanduiding op het etiket.
5. Let op de houdbaarheidsdatum: Er is een verschil tussen ‘ten minste houdbaar tot’ en ‘te gebruiken tot’. ‘Ten minste houdbaar tot’ wil zeggen dat het product nog consumeerbaar is nadien, op voorwaarde dat het goed bewaard werd. Dit vind je bijvoorbeeld op gedroogde pasta, koekjes, conservenblikken, verpakte melk enzovoort. ‘Te gebruiken tot’ is dringender: dergelijke producten zijn echt niet meer consumeerbaar na het overschrijden van de datum. Je vindt het bijvoorbeeld op vlees en vis.
6. Koop ook 'lelijke' producten: Trek je neus niet op voor groenten of fruit met een minder mooie vorm. Ze smaken minstens even goed als hun perfect gevormde collega’s, en soms zelfs beter. Sommige chef-koks bijvoorbeeld zweren bij ‘misvormde’ tomaten (“Koop de lelijkste, die zal waarschijnlijk het lekkerste zijn”, dixit tweesterrenchef Stéphane Buyens van Hostellerie Le Fox in Melk & honing).
7. Kook op maat: Dat wil zeggen, net voldoende voor het aantal eters. Houd een tijdje bij hoeveel je van elk product nodig hebt en gebruik die richtlijnen in de toekomst om de juiste hoeveelheden aan te kopen en af te wegen. Een aantal standaardrichtlijnen zijn: 200 gram ongekookte aardappelen per vrouw (ongeveer 4 stuks), 250 gram per man (ongeveer 5 stuks); 100 gram ongekookte pasta per vrouw, 125 gram per man; 75 gram ongekookte rijst per vrouw, 100 gram per man. Voor het bereiden van groenten en fruit kan je de Groente- en fruitwijzer gebruiken, daarin staat per product hoeveel je per persoon moet bereiden.
8. Bewaar restjes op de goede manier: Toch over? Als je de restjes goed bewaard, zijn ze langer houdbaar: doe ze in een potje (met deksel), leg dat in koud water (bv in de keukenspoelbak) zodat het voedsel snel afkoelt en daarna onmiddellijk in de koelkast (binnen de 2 uur). Daar zijn ze nog twee dagen houdbaar.
9. Verwerk restjes: Van oud brood kan je broodpudding maken, fruit dat wat te rijp begint te worden kan je verwerken in een smoothie of milkshake, en van groenten die al wat minder vers zijn kan je nog soep maken.
10. Verleng de houdbaarheid: Als je ziet dat je te veel groenten hebt gekocht, kan je ze kort koken (blancheren) en daarna invriezen. Zo verleng je hun houdbaarheid tot 12 maanden. Vlees en vis kan je dan weer gewoon bereiden om hun houdbaarheid te verlengen : in de koelkast blijft bereid vlees 3 tot 4 dagen houdbaar en bereide vis 1 tot 2 dagen; in de diepvries blijven beide bereid nog 3 maanden goed.
11. Zet je koelkast op 4°C en richt ze slim in: rauwe producten houd je gescheiden van bereide producten, rauwe zet je onderin de koelkast (rauwe groenten in de groentelade, rauw vlees en vis één lade hoger) want daar is het het koudst. Restjes en bereide producten zet je in het midden en charcuterie vanboven. Melk, eieren, yoghurt, sauzen en dergelijke zet je in de deur. Klik hier voor een schematisch overzicht van de ideale indeling. 
12. Dek je producten in de koelkast af: Zo bescherm je ze tegen uitdrogen en bacteriën.
13. Bewaar niet alles in de koelkast: Vruchtgroenten zoals tomaat, komkommer, aubergine, paprika, courgette en wintergroenten zoals wortel en ajuin bewaar je best in de voorraadkast. Daar blijven ze langer goed dan in de koelkast. Ook tropisch fruit (niet aangesneden) bewaar je best buiten de koelkast.
14. Gebruik etiketten in de diepvries: Geef restjes en producten die je invriest een etiket met inhoud en invriesdatum. De meeste producten blijven ongeveer 3 maanden goed in de diepvries (zonder kwaliteitsverlies). Voor brood is dat 4 weken, voor rauw vlees, geblancheerde groenten en zacht fruit 12 maanden en voor magere vis 6 maanden.
15. Bewaarwijzer: Er bestaan vandaag heel wat hulpmiddeltjes om voedselverspilling te vermijden. Zo is er de bewaarwijzer: een folder die je in je koelkast kunt plakken met tips over koelkastindeling en voedselbewaring. De gedownloade versie is gratis. 
16. Slim Koken-app: De Slim Koken-app biedt dan weer ondersteuning tijdens het kopen, koken en bewaren. De app is beschikbaar voor Android en iOs.
17. Online Bewaarhulp: De Bewaarhulp is een online tool die je vertelt hoe lang iets houdbaar is, ook als het al open is. 
18. Weggooitest: En ten slotte is er de Weggooitest, die je bewust maakt van jouw eigen afval-voetafdruk.