@livewireStyle
header.home link

Suikerrock: 10 zoete weetjes

Zoetekauwen, dit weekend is het in Tienen te doen. Daar vindt met Suikerrock opnieuw het zoetste festival van het land plaats. De stad is dan ook hét centrum van de suikerproductie in België. Al sinds 1836 zet de Tiense raffinaderij door middel van een complex proces bieten om in zoete kristallen. En dat allemaal dankzij een Duitse chemicus en een beetje extra hulp van Napoleon. Dat is alles wat we verklappen, de rest kan je hieronder lezen ;-).
31 juli 2014  – Laatste update 4 april 2020 16:21
Lees meer over:
Beeld: Sommerkind

 

Zoetekauwen, dit weekend is het in Tienen te doen. Daar vindt met Suikerrock opnieuw het zoetste festival van het land plaats. De stad is dan ook hét centrum van de suikerproductie in België. Al sinds 1836 zet de Tiense raffinaderij door middel van een complex proces bieten om in zoete kristallen. En dat allemaal dankzij een Duitse chemicus en een beetje extra hulp van Napoleon. Dat is alles wat we verklappen, de rest kan je hieronder lezen ;-).

 

Zoete strijd

  • Vandaag komt het grootste deel van onze suiker uit suikerbieten, maar oorspronkelijk werd suiker uit suikerriet gehaald. Dat werd voor het eerst gedaan in India en later introduceerde de Europese ontdekkingsreizigers de plant in de Nieuwe Wereld. Daar werd hij vooral door slaven geteeld op plantages op de Caraïben.
     
  • Het proces om aan bieten suiker te onttrekken, werd maar pas in de 18e eeuw ontdekt door een Duitse chemicus. Rond 1900 verbeterde een van zijn leerlingen de bietencultuur zodat het suikergehalte van bieten steeg, en werden de eerste succesvolle fabriekjes opgericht in Duitsland.
     
  • De opmars van suikerbieten werd een handje geholpen door Napoleon, die al van bij het begin interesse toonde in de nieuwe suikerbron. Toen in 1806 door een continentale blokkade van de Britten geen rietsuiker meer kon worden ingevoerd, beval hij om duizenden hectaren aan landbouwgrond te reserveren voor suikerbieten om zo Europa van suiker te voorzien.
     
  • De doorbraak van bietsuiker kwam er echter pas in de helft van de 19e eeuw. Vanaf dan werd slavenarbeid verboden, waardoor suikerrietplantages hun gratis werkkrachten verloren. Als gevolg schoten de prijzen van rietsuiker pijlsnel de hoogte in, zodat de goedkopere suikerbiet uiteindelijk de strijd won. Althans, in Europa. Wereldwijd is suikerriet met 80 procent van alle suikerproductie nog steeds de belangrijkste bron.
 
 
suikerriet_Dietmut Teijgeman-Hansen tris.jpg
Beeld: Dietmut Teijgeman-Hansen
 
 
Geraffineerd product
 
  • Suikerbieten maken sacharose of suiker aan door fotosynthese: bladeren zetten met behulp van zonlicht, koolstofdioxide om in suikers, die in de knol worden opgeslagen. Door selectieve teelt werd het suikergehalte van suikerbieten opgetrokken van 6 procent naar 17 procent.
     
  • Om die suiker te verzamelen, bestaat een complex raffinageproces. Eerst worden de bieten in stukken gesneden en in warm water gedompeld, zodat de suikers in de knol oplossen en door het water opgenomen worden. Dat suikerwater wordt vervolgens gereinigd met kalk en koolzuurgas. De schone vloeistof wordt door middel van stoom verdampt, zodat er een dikke stroop ontstaat met een hoog suikerpercentage. Die wordt dan op haar beurt verder ingekookt, tot er suikerkristallen ontstaan. Die kristallen worden ten slotte in een centrifuge gescheiden van de stroop.
     
  • Die overblijvende stroop of melasse bevat nog 50 procent suiker, maar is bezwaarlijk lekker te noemen. Toch wordt ze niet zomaar weggesmeten, maar wordt ze gebruikt ze in de productie van onder andere roggebrood en donkere bieren, maar ook in veevoeder. Melasse van suikerriet laat men ook wel fermenteren, om er de alcohol uit te destilleren die dan gebruikt wordt als basis van o.a. rum.
     
  • Die witte kristalsuiker kan zo gebruikt worden als tafelsuiker, maar kan ook als basis dienen voor andere producten zoals bloemsuiker. Hiervoor wordt de grove suiker tot poeder gemalen, waardoor hij sneller oplost in de mond en als zoeter ervaren wordt, hoewel hij dus geen hoger suikergehalte heeft. Of men kan kleine hoeveelheden karamel en melasse toevoegen om bruine en basterdsuiker te maken.
 

suikerbieten_Joop Reuvekamp.jpg

Beeld: Joop Reuvekamp

 


Bietencampagne

  • Hoewel suiker een heel jaar te verkrijgen is, zijn suikerbieten eigenlijk echte seizoensproducten. Ze kunnen enkel geoogst worden tussen half september en half november, wanneer men spreekt van de bietencampagne. Daarna bestaat de kans dat de bieten kapot vriezen. Ook de suikerproductie is dus seizoensgebonden. De bieten worden verwerkt tot half januari. Daarna wordt de suiker goed gedroogd en opgeslagen in silo’s. De activiteit in de fabriek wordt dan beperkt tot verpakken, onderhoudswerken en alles klaarmaken voor de volgende productieperiode.

 

Alternatieve zoethouders

  • Suiker mag dan wel een essentiële bron van energie zijn, net zoals bij vetten is een te hoge inname niet aan te raden. Diabetici of mensen die op de lijn letten, nemen daarom hun toevlucht tot artificiële zoetstoffen zoals aspartaam. Maar ook die is niet zo populair in gezonde kringen, omdat het kanker zou kunnen veroorzaken. De laatste jaren zit Stevia, gewonnen uit de steviaplant in de lift. Stevia is tot 300 keer zoeter dan suiker maar heeft voor velen, gek genoeg, een bittere nasmaak. Je kan alles over de plant lezen in het artikel "Stevia: zoete wonderplant?".
 
Nog veel meer info over suiker kan je vinden op de website van de Tiense Suikerraffinaderij.

Gerelateerde artikels