Over eten anno 2017: voeding op maat
Voeding is iets persoonlijks. Raak een mens aan zijn voedingspatroon, en je raakt hem in zijn ziel. Daarenboven heeft iedereen specifieke voedingsbehoeften. Sporters hebben meer koolhydraten en eiwitten nodig, ouderen minder energie maar evenveel vitaminen en mineralen, en baby’s alleen melk. Een van de topprioriteiten voor de Vlaamse voedingsindustrie in de komende tien jaar is dan ook deze: “het aanbieden van evenwichtige, functionele en doelgroepenvoeding”, aldus de Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie. Een woordje uitleg.
Een gezonde voeding kan bijdragen tot een goede gezondheid. Zoveel is zeker. Maar wat is gezonde voeding? Het antwoord is afhankelijk van je leeftijd, je beroep, je bewegingsniveau, je gezondheidstoestand, enzovoort. In de realiteit houden we daar echter te weinig rekening mee. Wat we eten, is meestal niet afgestemd op de reële behoefte van ons lichaam. Iets waar de voedingsindustrie een antwoord op wil bieden met zijn functionele voeding.
Functionele voeding?
Functionele voedingsmiddelen kunnen producten zijn die van nature functionele componenten bevatten, zoals algen en de zogenaamde superfoods. Maar het kunnen ook verrijkte levensmiddelen zijn, zoals omega 3-melk. Of voedingssupplementen, te gebruiken als aanvulling op de normale voeding. Alle drie deze categorieën hebben iets gemeenschappelijk: ze bevatten een mogelijk gezondheidsbevorderend component of een bestanddeel dat de kans op ziekten verkleint, of ze bevatten net minder van bepaalde nutriënten (vet, suiker of zout) om het geheel gezonder te maken.
Nodig?
In feite hebben we geen functionele voeding nodig, neen. Tenminste als we gezond zijn en ons houden aan de aanbevelingen uit de Voedingsdriehoek. Maar daar wringt het schoentje, want volgens de Belgische Voedselconsumptiepeiling (2016) wijkt ons gedrag nog sterk af van die aanbevelingen. Zeker voor bepaalde risicogroepen, bijvoorbeeld ouderen of zwangere vrouwen, kan functionele voeding dus wél een positieve bijdrage leveren. Voedingsproducten worden daarom steeds meer aangepast aan de specifieke behoeften van een doelgroep. Klassiek voorbeelden hiervan zijn voeding voor ouderen en voeding voor diabetici.
Doelgroepen
Zoals gezegd is wat ons lichaam nodig heeft aan voeding afhankelijk van een aantal factoren, zoals leeftijd, levensstijl (gekoppeld aan beweging), medische (bv. diabetici) en genetische achtergrond (bv. lactose-intolerantie). Dat met name het belang van functionele of doelgroepenvoeding met medische inslag groot is, bewijzen deze cijfers van chronische aandoeningen in België (cijfers gezondheidsenquête 2013):
-
16,3 en 17,3 procent van de Belgische mannen versus vrouwen lijden aan een hoog cholesterolgehalte in het bloed
-
15,6 en 17,3 procent heeft een te hoge bloeddruk
-
12,7 en 15,6 procent heeft een allergie
- 5,4 en 5,2 procent zijn diabetici
Succes?
Over de omvang van functionele voeding in Vlaanderen of België zijn weinig cijfers bekend. Wel blijken Belgische consumenten eerder kritisch of wantrouwig te staan tegenover voeding met gezondheidsclaims. Daarenboven zijn we vooralsnog niet bereid aan smaak in te boeten voor gezondheid, vinden we functionele voedingsmiddelen doorgaans duur en percipiëren we het als minder natuurlijk. De benamingen designervoeding, farmavoeding en superfoods hebben daar misschien iets mee te maken. Tot slot denken we dat de gezondheidsbeweringen op functionele voeding vooral een marketingstunt zijn, wat de associatie met duur zijn kan verklaren.
Wel ‘verrijkt met’
Desondanks gebruikt 35 procent van de Belgen verrijkte levensmiddelen. In de leeftijdsgroep 6 tot 9 jaar is dat zelfs 61 procent. Maar in de leeftijdsgroep 40 tot 64 jaar is het nog maar 28 procent. Dat blijkt uit de Voedselconsumptiepeiling (2016). Nog enkele resultaten daaruit:
-
We eten het vaakst verrijkte granen en graanproducten, en dan vooral verrijkte ontbijtgranen.
-
Daarna eten we het vaakst verrijkte melkproducten en substituten.
- En daarna verrijkte margarines en vetten.
Over eten anno 2017: het nieuwe Landbouwrapport
De laatste editie van het Landbouwrapport (LARA in de volksmond) van het Departement Landbouw en Visserij, heeft als titel ‘Voedsel om over na te denken’. De auteurs staan onder meer stil bij enkele nieuwe trends in voeding, de impact van voeding op onze gezondheid en de evolutie van onze eetcultuur. Het is een interessant document, dat heel wat cijfers en weetjes bevat. De komende weken zullen we regelmatig een thema uit het boek bespreken.
Verscheen al in dezelfde reeks:
Bron: LARA 2016
