@livewireStyle
header.home link

Goede voornemens: 8 x shoppen bij de boer

Het is weer die tijd van het jaar waarin we mijmeren over hoe we ons leven kunnen beteren. Dit jaar kiezen we voor haalbare voornemens die we gemakkelijk in ons dagelijkse leven kunnen integreren. Zoals lokaal voeding shoppen – je verschoont er niet alleen je geweten mee, maar helpt ook effectief de plaatselijke boeren. Acht keer ‘anders’ winkelen voor voeding met een verhaal.
4 januari 2018  – Laatste update 4 april 2020 16:23

Het is weer die tijd van het jaar waarin we mijmeren over hoe we ons leven kunnen beteren. Dit jaar kiezen we voor haalbare voornemens die we gemakkelijk in ons dagelijkse leven kunnen integreren. Zoals lokaal voeding shoppen – je verschoont er niet alleen je geweten mee, maar helpt ook effectief de plaatselijke boeren. Acht keer ‘anders’ winkelen voor voeding met een verhaal.

 

1. De webshop van Voedselteams

Pioniers op vlak van korte keten (wat is dat?) en nog steeds een vaste waarde, zijn de Voedselteams waarbij je je in veel steden en gemeenten kan aansluiten. Je wordt lid door elk jaar een bijdrage te betalen aan de organisatie en het team, maar je hebt geen aankoopplicht. Je bestelt wat je wil en hoe vaak je wil via een webshop. Het assortiment waaruit je kan kiezen is wel afhankelijk van het team waartoe je behoort: elk lokaal team werkt samen met een aantal lokale producenten. Op een vaste dag in de week kan je je bestelling vervolgens afhalen op een gemeenschappelijk depot. Betalen doe je maandelijks.

Het mooie aan Voedselteams is dat het stoelt op echte solidariteit voor lokale boeren. De teamverantwoordelijken zijn vrijwilligers en al wat je betaalt aan de organisatie en het team, wordt gebruikt om de werking te ondersteunen. Van de prijs die je betaalt voor de producten, innen zij niets. De boeren krijgen dus 100 procent van je aankoopprijs.

In totaal tellen Vlaanderen en Brussel al 180 voedselteams. Meer info vind je op voedselteams.be.

 

pakketten-van-voedselteams-staan-klaar-in-het-depot.jpg

 

2. De webshop en markt van de buurderij

Sinds enkele jaren kan je in Brussel en Vlaanderen ook lid worden van een buurderij. Buurderijen bestaan uit een netwerk van buren die aankopen bij lokale boeren en hun bestelling oppikken tijdens een vast ontmoetingsmoment – een boerenmarkt. Bestellen en betalen doen ze online, zo vaak ze willen. De boeren bepalen zelf hun prijs en minimale bestelhoeveelheid (idealiter het volume vanaf waar het voor hen rendabel is om naar de markt te komen). Een buurderijverantwoordelijke leidt alles in goede banen: hij of zij onderhoudt de contacten met de boeren, zoekt een goeie locatie voor de wekelijkse markt, zorgt voor sfeer in de buurderij, enzovoort.  

Voor dit alles betalen niet de buren maar de boeren een bijdrage. Zij staan een servicekost af van 16,7 procent van hun omzet (excl. belastingen). De helft daarvan gaat naar de buurderijverantwoordelijke voor de organisatie van de wekelijkse markt en het beheer van het netwerk, de andere helft gaat naar het achterliggende team van Boeren & Buren (50 personeelsleden), onder meer voor technische en commerciële ondersteuning en algemene coördinatie.

Het netwerk van buurderijen breidt voortdurend uit – de teller staat momenteel (3 januari 2018) op 82. Meer info vind je op boerenenburen.be.

 

opening-buurderij-sint-niklaas.jpg

 

3. De lokale boerenmarkt

Los van de buurderijen vinden in Vlaanderen en Brussel nog verschillende boerenmarkten plaats. Sommige hebben al een lange traditie achter de rug – bijvoorbeeld de boerenmarkt in Gaasbeek, Gent en Tielt, andere werden nog maar net uit de grond gestampt door een bende jonge enthousiastelingen – denk aan MARTA in Antwerpen en Hasselt en Lokaal in Deerlijk, Roeselare en Aalst. Maar allemaal hebben ze dit gemeen: je kan er op een vast tijdstip in de week of maand (in het geval van MARTA) terecht voor verse hoeveproducten recht van bij de boer. 

Het verdienmodel achter deze boerenmarkten is steeds ongeveer hetzelfde: boeren zijn bestuurders of coöperanten van de organisatie en staan een deel van hun omzet af of betalen een vaste bijdrage. Bij Lokaal bijvoorbeeld staan de boeren een vijfde af van wat jij hen betaalt aan de organisatie voor de huur van de locaties, de lonen van de medewerkers, de communicatie, enzovoort. Bij de boerenmarkt van Gaasbeek staan de boeren niets af van hun omzet, maar betalen ze wel ‘standgeld’.

Een boerenmarkt in je buurt vind je op rechtvanbijdeboer.be (kies locatie en soort verkooppunt > boerenmarkt).

 

kaastoog-in-de-hoevewinkel.jpg

 

4. Hoevewinkels of -automaten

Wie geïnteresseerd is in de producten van één specifieke, lokale producent kan op de boerderij zelf terecht, in een hoevewinkel of -automaat. Een kleine 2.000 land- en tuinbouwers in Vlaanderen heeft een eigen winkel, en zo’n 450 boeren verkopen daar behalve verse groenten, fruit, melk, eieren of vlees ook (zelf) verwerkte producten. Denk aan hoeve-ijs en -kaas, charcuterie, fruitsap, confituur, enzovoort. Vaak wordt het eigen assortiment aangevuld met producten van collega-boeren uit de buurt, soms zelfs met droge voeding uit de lokale wereldwinkel. Een uitgebreide lijst met hoevewinkels vind je op rechtvanbijdeboer.be (soort verkooppunt > hoevewinkel).

Een bijzonder initiatief op dit vlak is Boer Bas in Brugge, ‘winkel der boeren’. Het is een supermarkt waar alleen hoeveproducten verkocht worden en waar de producenten zélf achter de kassa staan. Omdat boeren natuurlijk ook soms op hun boerderij moeten zijn, heeft de winkel wel andere openingsuren dan normale supermarkten: je kan er terecht van dinsdag tot en met vrijdag van 16:00 tot 19:00 en op zaterdag van 10:00 tot 19:00.  

Boeren die geen tijd, zin of middelen hebben om een hoevewinkel uit te baten, opteren soms voor een automaat op het bedrijf of op een goed bereikbare plaats langs de openbare weg. Dit fenomeen kent een sterke opmars in Vlaanderen. Op de website rechtvanbijdeboer.be vinden we maar liefst 100 adressen (soort verkooppunt > automaat).

 

appels-in-de-hoevewinkel.jpg

 

5. CSA- of zelfoogstboerderijen

Eveneens aan een opmars bezig in Vlaanderen zijn CSA- of zelfoogstboerderijen. Het idee erachter is eenvoudig: je betaalt de boer op voorhand door een oogstaandeel te kopen of lidgeld te betalen, waardoor hij de nodige investeringen kan doen in zaad en plantgoed enzovoort. In ruil krijg je op het eind van het seizoen een deel van de oogst.  

Soms krijg je dat deel in de vorm van een pakket, maar soms mag je ook zelf met je gezinsleden de handen uit de mouwen steken en de boer helpen bij het oogsten. Het hangt ervan af welk model de boer zelf kiest.

Een overzicht van CSA-boerderijen en meer info over de principes van ‘community supported agriculture’ vind je op csa-netwerk.be.  

 

6. Pluktuinen

Vergelijkbaar met zelfoogstboerderijen maar niet hetzelfde, zijn zelfplukboerderijen. Zij maken geen deel uit van het CSA-netwerk en je koopt bij hen geen oogstaandeel of lidgeld op voorhand, maar bezoekt de boerderij tijdens de openingsuren en plukt of oogst zelf wat je mee naar huis wil nemen. Betalen doe je nadien, per kilo of per stuk van wat je geplukt hebt. Vaak gaat het om biologische pluktuinen met groenten en (klein) fruit, maar ook plukweides met biologische bloemen zijn erg in trek.  

Een overzicht van zelfplukboerderijen vind je in dit Veldverkenners-lijstje.  

 

zelf-fruit-plukken-in-de-pluktuin.jpg

 

7. Een groenteabonnement

Bij verschillende biologische boerderijen kan je een abonnement nemen, goed voor een (twee)wekelijks groente- en/of fruitpakket. Dat kan je vervolgens afhalen op een adres bij jou in de buurt. Het assortiment is altijd seizoensgebonden en bevat daardoor ook minder bekende vergeten groenten. Sommige boerderijen voegen daarom recepten of andere inspiratiebrochures toe aan hun pakketten.

Doordat je een abonnement neemt en dus op voorhand betaalt, is de producent zeker van zijn afzet. Sommige boeren vullen hun assortiment aan met producten van collega-bioboeren of zelfs droge voeding uit de biologische groothandel. Vaak kan je ook kiezen uit verschillende formules, bijvoorbeeld een familiepakket of een klein pakket.

Alle groentepakketten en afhaalpunten vind je op rechtvanbijdeboer.be.

 

met-de-fiets-naar-de-bio-hoevewinkel.jpg

 

8. De coöperatieve winkel of webshop

Een bijzonder beestje in deze lijst zijn coöperatieve winkels zoals Stadsboerderij Kortrijk. Iedereen kan coöperant worden en op die manier meewerken aan de missie: een faire afzetmarkt creëren voor lokale, biologische producten en op termijn een eigen biologische stadsboerderij uitbouwen. Meer info daarover vind je op de website stadsboerderijkortrijk.be.

Andere coöperaties zijn bijvoorbeeld Hartenboer (voor producten uit het Hageland en Limburg, via afhaalpunten), Lekkers uit het Pajottenland (via verkooppunten), mmm…eetjesland (via geschenkpakketten) en Content (verpakkingsvrije winkel in Leuven).

 

hoeve-en-streek-producten-van-mmm...eetjesland.jpg

 

Eén website: rechtvanbijdeboer.be

Op zoek naar verkooppunten van hoeveproducten bij jou in de buurt? Check dan de website rechtvanbijdeboer.be, daarop vind je ze (bijna) allemaal terug. Je kan er gemakkelijk zoeken op locatie (in een straal van 5 tot 20 km), maar ook op type verkooppunt en type product. Binnenkort wordt de website trouwens vernieuwd. Dan moet hij nog handiger worden ;).

Specifiek voor hoeve- en streekproducten uit je eigen provincie kan je bovendien terecht op volgende websites:

 
inrichting-van-een-hoevewinkel-met-fruit-en-appelsap.jpg

 

In de supermarkt: kijk op de verpakking en koop van het seizoen

Ook in een aantal supermarkten kan je tegenwoordig terecht voor een (beperkt) assortiment hoeve- en streekproducten. Delhaize en Carrefour zijn daar met name sterk in. Als je kiest voor seizoensgroenten en -fruit, is de kans trouwens groot dat je ook in de andere supermarkten lokale producten terugvindt. Een goede reflex is altijd te kijken op de verpakking: de oorsprong van het product staat erop vermeld, toch bij verse voeding.

Tip: gebruik onze handige groentekalender als leidraad bij het shoppen. 

Gerelateerde artikels