@livewireStyle
header.home link

Gespot in Alden Biesen: hond en kar

Afgelopen weekend gespot op de Land- en Tuinbouwdag in Alden Biesen: hond en kar. Zoals in paard en kar, maar dan kleiner. Dat deed onze wenkbrauwen fronsen, want werden niet altijd paarden gebruikt om karren te trekken?
10 juli 2014  – Laatste update 4 april 2020 16:21
Lees meer over:
Beeld: Academie Royale de Belgique - Collectie Dexia Bank Brussel

 

Afgelopen weekend gespot op de Land- en Tuinbouwdag in Alden Biesen: hond en kar. Zoals in paard en kar, maar dan kleiner. Dat deed onze wenkbrauwen fronsen, want werden niet altijd trekpaarden gebruikt om op het land te werken of karren te trekken? Niet in de 19de en 20ste eeuw. Net als een Belgisch trekpaardenras, bestaat er zelfs zoiets als een Belgisch trekhondenras. Enkele weetjes die we je niet willen onthouden:

  • Geen enkel land telde in de 19de en 20ste eeuw zo veel trekhonden als België. Rond 1900 werd het aantal geraamd op minstens 150.000.
     
  • Trekhonden waren erg populair bij melkmannen, omdat zij met zware melkbussen van deur tot deur moesten gaan. Maar ook de groenteboer, marktkramers, klompenverkopers of zelfs rondtrekkende fotografen deden een beroep op hun krachten om karren voort te trekken. Landbouwers spanden hen zelfs voor hun ploeg, en lieten hen op het veld werken.
     
  • Geen wonder dat trekhonden de bijnaam ‘paard van de armen’ kregen. Zij verrichtten hetzelfde werk, maar waren veel goedkoper in zowel aanschaf als onderhoud. Zo aten zij gewoon tafelrestjes of slachtafval, en hadden ze veel minder plaats en verzorging nodig. Honden waren bovendien veel wendbaarder dan paarden en voor kleine vrachten dus ook handiger.
     
  • Zelfs overheidsinstellingen deden een beroep op trekhonden. Ze werden onder andere een tijdlang ingezet bij het bezorgen van post, en ook in het leger waren ze van dienst. Zo trokken ze tijdens de Groote Oorlog mitrailleurs naar de frontlinie, met op maat gemaakte karren. Weinig van die onfortuinlijke honden keerden echter terug naar hun baasje.
     
  • Het spreekt voor zich dat er werd gekozen voor grote, sterke rassen. Met name Deense doggen, Duitse herders, Groenedalers en zelfs Siberische Husky’s trokken karren of ploegen voort. Ook Zwitserse Sennehonden, zoals de Berner Sennen, waren erg populair. Omdat het bij trekhonden niet ging over uiterlijk maar over kracht en uithouding, zat men er ook niet mee om bastaarden te gebruiken.
     
  • In België werd tussen 1900 en 1960 wel een aangepast hondenras gekweekt dat gericht was op het trekken van karren: de Belgische Mastiff. Toen trekhonden door mechanisatie overbodig werden, stopte men met fokken en ging het ras zo goed als verloren. Vandaag worden pogingen ondernomen om het in stand te houden.  
     
  • Rond 1910 trad de trekhondenwet in werking die zowel de houders als de begeleiders van hondenkarren enkele regels oplegde om het dierenwelzijn te verbeteren. Zo moest de houder van een kar er bijvoorbeeld voor zorgen dat het tuig in stilstand niet op de honden rustte, dat er een drinkbak voorzien was, dat de honden niet ziek, drachtig of kreupel waren en een schofthoogte hadden hoger dan 50 cm.
     
  • Die wet beschermde de honden enigszins tegen misbruik en verwaarlozing. Foto’s waarop eigenaars trots met hun kar en dieren poseren, laten bovendien uitschijnen dat de honden niet louter als transportmiddel gezien werden, maar ook als compagnon.
     
  • Omdat desondanks niet vermeden kon worden dat sommige trekhonden leden onder het zware werk of mishandeld werden, ontstond na verloop van tijd verzet tegen het gebruik. Rond 1960 werd de praktijk dan ook helemaal verboden. Door mechanisatie was het gebruik echter al sterk afgenomen. Er waren er nog maar een 30-tal in gebruik.
     
  • Vandaag wordt de traditie als ‘levend erfgoed’ gezien, en wordt ze in ere gehouden door de Vlaamse Trekhondenvereniging die op evenementen zoals de Land- en Tuinbouwdag in Alden Biesen demonstraties geven met Sennehonden. Uiteraard op diervriendelijke wijze. 
melkhond-vandaag-tris.jpg
Beeld: hond en kar zoals gespot op de Land- en Tuinbouwdag in Alden Biesen
 
melkkar-tris.jpg
Beeld: hond en kar zoals vastgelegd op de gevoelige plaat in 1910, Academie Royale de Belgique - Collectie Dexia Bank Brussel
 

Gerelateerde artikels