Een bedje van eigen mest

Een tijdje geleden zagen we passeren bij onze collega’s van VILT dat het gebruik van de dikke fractie van de eigen koemest eindelijk toegestaan is als strooisel in ligboxen van koeien. Zo’n fraai voorbeeld van circulaire landbouw kan eindelijk uit het verdomhoekje, lazen we. Uiterst interessant voor melkveebedrijven. Maar wat is dat precies, die dikke fractie? Hoe wordt dat toegepast? Zijn er voorwaarden aan verbonden? En wat zijn eigenlijk de andere opties voor ligbedmateriaal?

Ligbedmateriaal?

Eerst duiden we graag nog eens dat koeien in de stal effectief een “ligbedje” krijgen. Ze zijn het namelijk gewoon om op het zachte gras van een wei te liggen. Als ze dan in de stal op een harde betonnen vloer zouden moeten rusten, vermindert dat hun comfort en verhoogt het de kans op kwetsuren aan gewrichten en klauwen.

Er zijn verschillende opties om de melkkoeien een zacht bedje te geven:

• Diepstrooiselboxen:
  Hierbij bestaat het individueel ligbed uit een laag van 15 tot 20 centimeter strooisel. Dat strooisel kan dus dikke fractie van gescheiden mest (biobedding) zijn, of verder ook een stro-kalk-watermengsel, zaagsel, (gehakseld) stro, zand …
  Als diepstrooiselboxen goed onderhouden worden, zijn ze heel comfortabel voor de koe, omdat het materiaal zich aanpast aan haar vorm. Dat onderhoud vraagt echter wel redelijk wat arbeid. Bovendien moet er nog verder onderzoek gebeuren naar de invloed op de uiergezondheid en de melkkwaliteit.
• Koematrassen:
  Deze matrassen, waarbij een laag strooisel ook nog steeds noodzakelijk is, bestaan in heel wat verschillende materialen. Het grote voordeel is dat ze veel makkelijker kunnen schoongemaakt worden Het comfort voor de koeien is evenwel lager, met vaak problemen als dikke hakken of knieën.

Dikke fractie, beeld: VCM

Dikke fractie van gescheiden mest

Er zijn al talloze artikels en studies verschenen over welk ligbedmateriaal nu het beste is, rekening houdend ook met de lage prijs die een melkveehouder voor z’n melk krijgt. Daar gaan we hier dan ook niet verder op in. Maar dat de overheid sinds kort het gebruik van dikke fractie uit gescheiden mest klaar en duidelijk toestaat, is zeker goed nieuws.

Door het aanscherpen van de bemestingsnormen voor fosfaat wordt rundveemest meer en meer gescheiden in een dunne en een dikke fractie. De fosfaat zit immers geconcentreerd in de dikke fractie terwijl de dunne fractie vooral stikstof en kalium bevat en op eigen grond uitgereden kan worden. De dikke fractie kan vergist of gecomposteerd worden, maar gedroogde dikke fractie kan dus ook gebruikt worden als strooisel in de ligboxen van koeien. Interessant met het oog op de eigen mestverwerking én dus ook duurzaam.

Sinds kort is het dus volledig toegestaan, en qua effect op de melkkwaliteit en uiergezondheid scoort dikke fractie alvast minstens even goed als andere strooisels. Maar er zijn wel strikte voorwaarden aan verbonden:

• de gebruikte dikke fractie mag enkel komen uit bedrijfseigen mest van het melkveebedrijf
• de mest moet verwerkt worden met een eigen scheider, m.a.w. dikke fractie gegenereerd door een mobiele scheider van een loonwerker mag niet gebruikt worden als ligboxstrooisel
• met de eigen scheider en het bijhorende materiaal moet uiterst hygiënisch omgesprongen worden.

Voilà, nu zijn jullie ook op de hoogte van het bestaan van het “bedje van eigen mest”. Te vinden in de betere slaapwinkel. :-D