De jager schiet! Hoe, wat, waar en wanneer?

Beeld: eurytos - photocase.com

Op 15 oktober 2017 is het jachtseizoen weer van start gegaan. De Hubertus Vereniging, belangenbehartiger van de jacht en de jagers in Vlaanderen, komt naar aanleiding daarvan met een opvallende campagne naar buiten. “Jagers doen meer dan schieten alleen”, luidt de boodschap. Het deed ons nadenken: hoe zit dat eigenlijk met de jacht. Hoe, wat, waar en wanneer mag er gejaagd worden?

Iedereen jager?

In Vlaanderen zijn twee types jacht toegelaten: met afgerichte roofvogels, vangkooien of fret en buidel enerzijds en met vuurwapens anderzijds. Om te mogen jagen met een vuurwapen, moet je minstens 18 jaar oud zijn en slagen voor het jachtexamen. Dat examen bestaat uit een praktisch en een theoretisch deel, en test de kennis over natuur, wetgeving en wapens. Wie slaagt, kan een zogenaamd jachtverlof (toelating) aanvragen voor één jachtseizoen. Dat jachtverlof moet dus elk jaar opnieuw worden aangevraagd.

Daarnaast moet elke jager een zogenaamd faunabeheerplan indienen, dat zijn of haar plannen bevat om de wildpopulatie in het jachtterrein op een gezond peil te houden. Jacht wordt immers noodzakelijk geacht om het wildbestand onder controle te houden en schade door wild in een dichtbebouwd Vlaanderen te vermijden. Het gaat dus niet om een vrijblijvende hobby, jagers krijgen van de overheid een mandaat om aan ‘doordacht en planmatig wildbeheer’ te doen. Elke zes of vijf jaar moet dat plan opnieuw ingediend en goedgekeurd worden. Meer info over het faunabeheerplan vind je op de website van het Agentschap Natuur en Bos (ANB).  

Ook moet een jager elk jaar een wildrapport indienen. Dat bevat de ‘geschatte voorjaarsstand’ (populatie) van het jaar ervoor, de afschotcijfers van het jaar ervoor en de gerealiseerde vangst van het jaar ervoor.

Verder zijn er nog heel wat regels waaraan jagers moeten voldoen, vastgelegd in verschillende uitvoeringsbesluiten. Zo mag een jager enkel jagen op grof wild wanneer hij over een afschotplan beschikt. Dat plan bepaalt onder meer het maximum aantal stuks dat geschoten mag worden (per leeftijd en geslacht). Ook het type wapen en munitie dat gebruikt mag worden, is vastgelegd in een besluit. Alle info over de wetgeving die de jacht in Vlaanderen regelt, vind je hier.  

Tot slot nog dit: wie een jachtverlof heeft, kan uitzonderlijk iemand uitnodigen om samen te jagen. Die persoon moet buiten Vlaanderen over een jachtverlof beschikken en ‘in aanmerking komen’ om in Vlaanderen te jagen. De jager met jachtverlof kan voor hem of haar een jachtvergunning aanvragen, dat maximaal geldig is op vijf vooraf bepaalde dagen. Meer info over de jachtvergunning vind je hier.

Individueel of in groep jagen?

In sommige gebieden werken jagers vrijwillig samen. Zo’n jachtgroep wordt een ‘wildbeheereenheid’ genoemd. Om zo’n erkende wildbeheereenheid (met bijbehorende voordelen) te kunnen vormen, moet de groep over het jachtrecht beschikken van minstens vijf domeinen die samen in totaal minstens 1.000 hectare groot zijn. Meer info over de voordelen en voorwaarden van zo’n jachtgroep lees je hier.  

Mag je zomaar overal jagen?

Neen, om ergens te mogen jagen heeft de jager jachtrechten nodig. Elke eigenaar van een stuk grond beschikt over het bijbehorende jachtrecht, dat hij zelf mag uitoefenen (als hij voor het jachtexamen slaagt enzovoort) of mag doorgeven aan een jager of een jagersgroep.

Om te mogen jagen met een vuurwapen, moet een jager beschikken over het jachtrecht op een aaneengesloten gebied van minstens 40 hectare groot. Als de jager zich op waterwild richt, volstaat een gebied van minstens 3 hectare groot. Voor de jacht met roofvogels is geen minimale oppervlakte vereist.

In zo’n aaneengesloten jachtgebied mogen geen autosnelweg, bevaarbare waterloop of spoorweg (langer dan 50 meter) voorkomen. Ook moeten jagers buiten een gebied van 150 meter rond huizen blijven.

Een jager moet tot slot elk jaar een jachtplan van zijn jachtterrein indienen. Zo kan gecontroleerd worden of er geen overlappingen zijn. Je kan die jachtplannen trouwens gemakkelijk raadplegen, om te controleren waar er in je buurt gejaagd mag worden. Als blijkt dat jouw eigendom verkeerd wordt weergegeven, dan kan je een procedure inzetten voor wijziging bij de provincie. Meer info vind je hier.

Mag je op eender welk wild jagen?

Neen, er is bejaagbaar en niet-bejaagbaar wild, er zijn beschermde soorten en er zijn invasieve exoten. Meer info en een overzicht van wildsoorten die al dan niet bejaagbaar zijn, vind je op de website van ANB. 

Mag het eender wanneer?

Neen, per wildsoort geldt een specifieke jachtperiode, jachtopeningstijden genoemd. Tijdens die periode mag er aan gewone jacht of bijzondere jacht gedaan worden. Qué?

Juridisch wordt er onderscheid gemaakt tussen drie types bejaging. Op de website van ANB lezen we dit:

• Gewone jacht beoogt het duurzaam gebruik en het normale populatiebeheer van het wild.
• Bijzondere jacht heeft tot doel om schade door wild te voorkomen op een jachtterrein.
• Bestrijding kan overal waar er schade door wild is ingezet worden om deze schade in te perken.

Bijzondere jacht is een uitbreiding van de gewone jacht wanneer er schade dreigt aan landbouwgewassen of eigendommen. Het gaat om een preventieve maatregel. Bestrijding is nog uitzonderlijker en mag alleen worden toegepast wanneer er zich effectief al ernstige schade heeft voorgedaan én de grondeigenaar of -gebruiker (in het geval van pacht) kan aantonen dat hij vooraf de juiste preventieve maatregelen heeft genomen. Meer info daarover vind je hier.  

De jachtopeningstijden gelden dus zoals gezegd alleen voor gewone jacht en bijzondere jacht. Een tabel met data per (bejaagbare) wildsoort voor het seizoen 2016-2017 vind je hier. Wildsoorten die niet in de tabel vernoemd worden, mogen niet bejaagd worden.  

Hoe kan ik weten of er ergens gejaagd wordt?

Een jager moet ‘bijzondere aandacht besteden aan de veiligheid van de jachtactiviteit en de verenigbaarheid daarvan met activiteiten van andere gebruikers’, zoals wandelaars. Daarom moet hij bij een drijf- of drukjacht (jacht met meerdere jagers en eventueel honden) waarschuwingsborden plaatsen aan alle toegangen van het gebied. Die borden moeten minstens een dag op voorhand geplaatst worden. Ook moet de burgemeester op de hoogte worden gebracht.

Bij individuele jacht (door één jager) is het niet verplicht, maar kan de jager er alsnog voor kiezen om zijn geplande jachtactiviteiten aan te kondigen. Ook kan hij tijdens de jacht bossen en natuurreservaten geheel of gedeeltelijk ontoegankelijk maken door het plaatsen van verbodsaffiches. Die affiches moeten minstens 48 uur op voorhand geplaats worden en uiterlijk 24 uur erna weer verwijderd worden.

Campagne: “Jagers doen meer dan je denkt”

Bij de start van het algemeen jachtseizoen op 15 oktober 2017 lanceerde de Hubertus Vereniging Vlaanderen zoals gezegd een infocampagne. In het najaar van 2016 verspreidde de organisatie een enquête onder haar leden om de wildbeheerinspanningen van jagers in kaart te brengen. Uit de resultaten blijkt dat jagers veel tijd besteden aan het beheer maar ook aan de aanleg van nieuw habitat voor wild. Zo zaait bijna 70 procent fauna-akkers in. Dat zijn mengsels van bloemen, grassen en kruiden die tijdens de winter voedsel leveren en beschutting bieden aan wild, maar ook aan vogels en bijen.

Verder leggen sommige jagers kleine landschapselementen zoals heggen of houtkanten aan (52,3%), poelen of vijvers (28,9%) en nieuwe bossen (31,8%). De totale lengte heggen en houtkanten die zo door jagers de voorbije tien jaar werden aangeplant, wordt op 126,2 km geschat. De totale oppervlakte nieuw bos wordt op 679 hectare geschat, en het totaal aantal nieuwe poelen op meer dan 500.

Wat het beheer of onderhoud van bestaande habitat betreft, investeren jagers tot slot tijd in snoeibeheer (76,1%), hakhoutbeheer (55,1%), bijsnijden van struiken (46,6%) en verwijderen van exoten (29,5%). Op die manier dragen jagers volgens HVV bij aan de biodiversiteit en leveren ze belangrijke maatschappelijke diensten. Ook het opruimen van zwerfvuil, schade aan landbouwgewassen en minder verkeersongevallen door overstekend wild worden daarbij gerekend. De economische waarde van die diensten wordt door de organisatie op zo’n 24 miljoen euro geschat.

Lees het volledige dossier en bekijk de bijbehorende infografiek.

Bronnen: Agentschap Natuur en Bos, Hubertus Vereniging Vlaanderen